Fabula Josephi et asenethae apocrypha e libro syriaco latine versa

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

at |http : //books . google . com/

r.o

FABULA

JOSEPH! ET ASENETHAE

APOCRYPHA,.

-*V . " . .

E LIBRO SYRIACO LATINE

VERTIT

DR. GUSTAV OFPENHEIM.

:i " i ' <

BEROLINI.

H. ITZKOWSKI GR. HAMBURGERSTR. 1S-I9.
1886.

Digitized by VjOOQ IC

235/ I>s o
JGLz

• «

• • • ,

• •

• ••• •• •**••>

• » • • _•• _•.••• • • •

••• • ♦•"• •••!••• • ••• I

Digitized by VjOOQ IC

^ .'.f. ,,.

^

Gonsp«6tiis«

I. Introductio. .

§ 1. Quomodo fabula Joseph! difiusa sit.

§ 2. Fabula Asenethae Judaica.

§ 3. Fabula Asenethae Syriaca, quae in eodice Sa-

chaviano LXX legitur, adiecta versione.
§ 4. Fabula Asenethae alia Syriaca in codd. Lond.

Add. 7190 et 17202 invenitiir.
§ 5. De Moyse Aghelaeo.
§ 6. De origine illius (§ 4) fabulae Asenethae.
§ 7. De natura et indole fabulae.
§ 8. De fragmento Graeco fabulae.

II. Accedit versio Latina fabulae.

702286 coode

Digitized by VjOOy Ic

Digitized by

Google

^1.

Narratio, quae in libro primo PeM&teircbi'. (ie Joseph^,
Jacobi filio, refertur, in suavissimis pulcherWibisqiie Veteris
Testamenti numeratur. Qua re ncm' i^ran(Sm *e3t^^^^
posteriores earn rem egregio quodani Vmore amplexi sunt
atque narrationem biblicam magis magisque suis rationibus
exomaverunt. Itaque primum in re Hebraeorum literaria,
in Talmude et in libris Midraschim, varias res ad Josephi
sortem vitamque pertinentes reperimus fictas. A Judaeis
deinde populi orientis Christianae ^) et Mohammedanae

>) In bibliothecifl xnulti codices manuscript! Sjriaci historias
Josephi continentes iny«niuntur: In Bibliotheca Regia Berolinensi
inter mss. Sachavianos [v. Ed Sachau: Eurzes Yerzeichniss der
Sachau'schenSammlung sjrischer Handschriften, Berl. 1885] cod. IX, 4.

Cod. CXC, 1 : lj^)ltf Jj] ^Zls ]aiX V^l >aAS)
] A!1;^Aa ^Asl^9 OmJo ^mASOo^ \-^9. Cod. CCXIX, 1 :

^^^{.£0^ ^9Al0? Ut-^^ ^^
Hae tres fabulae eiusdem fere argumenf i sunt; via et ordo narrati-
onis bistoriam Josephi biblicam sequitur, nisi quod singula facta
sermonesque-modo Midraschim-admodum dilatata sunt. Fabula co-
(Jicis IX, quae a Basilio Caesareensi facta esse dicitur, inter huius aucto-
ris opera, quae Graece supersunt [Migne: Patrologiae cursus completus.
Tom. 29—32,] non invenitur. Num auctor carminis in cod. CCXIX
ezarati Narses poeta ille clarissimus Nestorianus sit, decernere non
possum; in codd. Sachavianis CLXXIV— CLXXVI, qui Narsis car-
mina continent, hoc non legitur. — H. Zotenberg: Catalogue des
Manuscrits syriaques et sab^ens de la Bibliotheque Nationale. Paris
1874. LXV, 5: [„Ce r^cit n'a rien de commun avec le livre apo-
cryphe intitule: Histoire de Joseph le Juste et d*Aseneth son
.Spouse".] CCXXXIV, 27 et CCLXXV, 1. — Payne Smith: Catalogi
codicum Manuscriptorum Bibliothecae Bodleianae pars sexta, codices
Syriacos Carshunicos Mendaeos complectens. Oxonii 1864 p. 537
cod. Marsh. 529. Haec historia Josephi est eadem, quae invenitur

1

Digitized by

Google

_ 2 —

• fid^/) addicji Jiapc fabulam acceperunt, iidemque rem cum
cfetefis rol%iOD&*sifc9-^ traditionibus coniungentes multa immu-
/\ ft&ffi rfiftydttbita^rHnt/'ita ut non paucae formae narrationis
"ad 'ribs 'perv^rcnf/' •••'

§ 2. Ut de Josepho ita etiam de Asenetha uxore
pauca commenta pervagata sunt, quamquam Biblia Sacra
de vita eius nihil narrant, nisi quod filia Putipharis sacer-
dotis Heliopolitani fuerit. Ex Uteris Hebraicis nota est
fabula, quam legimus in capite XXXVIII eius Midrasch,
qui inscribitur „Boraitha derabbi Elieser" vel vulgo 5,Pirque
Rabbi Elieser":«) i^pn hv IT y2G) n-an wi [n Dioy] yna
iDt^j |yjD pKnK^ inm» p^a in^'aS apy^ Kau^ai :tt^mn iwii

nnvJ mpHK^D «^an ?ddk^ hk^j; no .nxinn nwvv nn\i «Si d^Shk
n^^K'i .mpHK^Dn niwa m«iS nrn nt^r .D^ona mcpino n^ rtrih
v\i^2y\i^ n:ir\h h»i^ ••w noKi .nsoK n» mS^i nriTn nn)H aan
. K'-an ?apy^ hk^j; no .apj;" ^'jnKa nwT n'^a u^'^ y'^nn h:: tok^
hDr\) nh nDhr\} .rinh}iri n")«i2f hy nSm K^ipn dk^ r^jy anai par
•»t3iB ^15^ iTT^aS Dnvo*? mmm iw'^on ^Ka''o t^^i 'n -ioS '»io3f
jno "oiB h\i^ v)\t^» nnMi .nt^r^^^ p]ovS n-wi njD« nn^nt^ r)o
[«o n^tj^«")a] nowB^ iS nnpS onaroS p]dv ii^ai .J^aa nS-wi Tnpp
nu'K*? |na 3?")b'^»ib na nJD« n» }b jn-i. In Bibliis scriptum
est (Amos V, 19): [„Quomodo, si fugiat vir a facie leofflS,

in bibliotheca Parisiensi. cf. Zotenberg 1. c. LXV, 5. — Res alias
de Josepho fictas coUegit J. A. Fabricias : Godex pseudepigraphus
VeterisTestamenti, vol.1. HamburgietLipsiae 1713p.697-726, 760-790.

>) y. Corani Sur. XH. Obiter moneam banc fabulam commu-
tatam, quam in Corano legimus, etiam in libro fabuloso Hebraioo
sepher hajjaschar inscripto inyeniri, de qua re videas A. Geiger: Was
hat Mohammed aus dem Judenthume aufgenommen? Bonn 183S,
p. 141. — Herbelot: Bibliotheque orientale. Maestricht 1776 p. 459.

*) Hie liber, qui B. Elieser, filio Hyrcani, discipulo R. Joohauao,
filii Sacai, falso attribuitur, non prius quam saeculo octavo vel
nono p. Chr. Uteris mandatus est, id quod non impedit, quominus
etiam narrationes antiquiores in eo servatae sint. cf. Znnz: Die got-
tesdienstlichen Vortr&ge der Juden. Berlin 1832 p 271. Graete:
Geschichte der^Judeu, tom Y, Magdeburg 1860 p. 223.

Digitized by

Google

— 3 —

et occurrat ei ursusj et ingrediatur domum, et innitatur
manu sua super parietem, et mordeat eum coluber". Jar
cobum, cum domum suam in agro possessionis suae, quae
in terra Canaan erat, venisset, coluber momordit. Quis
fiiit hie serpens? Hie fuit Sichem, filius Hemoris. Cum
enim filia Jacobi in tabemaculis manere neque foras exire
soleret, quid fecit Sichem? Puellas ludentes foras ad eam
duxit, quae tympanizabant. Egressa est autem Dina, ut
filias ludentes videret. Eam rapuit et cum ea dormivit,
ita ut gravida facta Asenetham pareret. Et filii Israel se
eam interfecturos esse locuti sunt, quod nunc tota terra
domum stupri in tabernaculis Jacobi esse diceret. Quid
fecit Jacob? Laminam cepit et in ea inscripsit nomen Sancti
et de eius coUo suspendit et eam dimisit. Quae profecta
est, et omnia coram Domino destinata erant, et Michael
angelus descendit et eam in Aegyptum domum Putipharis
detulit, quod Aseneth Josepho uxor destinata erat. Puti-
pharis autem uxor, cum= sterilis esset, iUam aluit tamquam
filiam, et Joseph, postquam in Aegyptum venit, eam in
matrimonium duxit, id quod dictum est [Gen. XLI, 45:]
, J)editque illi uxorem Aseneth, filiam Putipharis, sacerdotis
Heliopoleos". Cuius narrationis de origine Asenethae noti-
tiam habet etiam liber Itfasechet Sopberim*) cap. XXI,
halacha IX, et Midrasch Jalqut^) cap. 134 eam repetit.
Apud omnes divulgatam eam ponit Pentateuchi Targum
Hierosolymitannm I, vulgo (sed false) Targum Jonathanis,
filii Usielis, appellatum, •) in quo versum Genesis XLI, 45 b sic

') Masechet Sopherim, onus ex ita dictis Parvis Tractatibus,
qai de Bcribendii Legis Toltiminibui aliisque rebus ritualibuB est,
medio altero aetatis GeoDim ezstitit ; cf. Zuoz 1. c. p. 94.

') Liber Jalqut Scbimeoni, qai ordioem V. T. librorum sequens
midraschim vetustiores continet, saeculo undecimo a Simeone Kara
C<nifectiis est, cf. Zunz 1. c. p. 295. Graets 1. c. t. VI Lipsiae 1861 p. 6.

^) Y. de Wette-Schrader: Lehrbuch der historisch-kritischeD
Einlfdtopg in die kanon. und apokr. Bucher des Alten Testaments.
Berlin 1869. § 71.

Digitized by

Google

— 4 —

redditum legimus: nn-mi D2K^^ nrn nrSn n^oK rr^ rr^V nn'^i
W\s^ D'':oi^«a-) ne^OlD nn-^ „Deditque ei uxorem Ase-
netham, quam Dina Sichem pepcrit et coniui Putipharis,
principis Tanis, educavit".

§ 3. Quae fabula a Judaeis in rem Syrorum litera-
riam transgressa esse videtur. Earn eYiim agnoscimus
historiam Asenethae, quain codex LXX*) collectionis Sacha-
vianae codicum manus^riptorum Syriacorum Bibliothecae
Regiae Berolinensis continet, nisi quod paulum mutata et
amplificata est:

01^^] A^] ^001 (jl^LA Isks] ^lo jo^lifi? PJaji. [75 a]

qiAm il^i^ >a^a.^9 ^kP )^ *p^ ai.i^MA, 1^9 . » 1 i g So]
oL^ )jLa9 ^AlAr^9 ^'^nS- "^.Sn A> t^o ^^a^^o . q\>i1^ 4>9

>a.*aA9 olI^i^^i ^ li^AJ P? )j^9 \^ ^^W® -l^r^

]A1L.^ ^^ .^lil^o L^i^o Ij^iSnS Ao^o A^9 )4^9
qi^\^V> i ing) 1^ A^A^o biLLojoo \ioiy!^jD oiAs|iSO
Ij-jlJ i^ ]oio ]j.jM* 1^0 >]|^tV>^? ji^O^ ^--le jL^^^

^]y \m^^ ^LoO ^9jl09 i^9iA Ol^^fi^^ ]OOI naO|6Aa)9

qiSn^r AjJo -^^y H ^ <JCfl.^o looi j^uAm^ )^*9'jlo9 )(n^

)A^ ^^^ (nLlQj^o (sO^hTdolo i]l£i \.L^ olm^^a^ ^? )ooi

)jL^ )] oiLe] 1^0 U'^ 01^ ooen ^^..^ l^isAd ^\9

^o .^0(» {Loo^ALo U^P ^oen i^^ )lo [75 b] ^ooi

*) Hie codex in Uteris Syriacis usitatis [Serta] eisque clanssimis
Bcriptus et Yocalibus et punctis lineisque diacriticis brnatui hoc
saecnlo confectns est; continet in 92 foliis quadratis versuum unde-
yicenoram decern divereas partes, quas Saehan 1. c. p. 7 enumerat.
Historia Asenethae a folio 75 a usque ad folium 76 a peri^heft. '

i) In cod. AJL^«

Digitized by

Google

— 5 —
m^jL^ ^] GifsC^]! ISnwo r^^J? Ir^od ^j fl i jos i nSw

2l4].i4 1^1^ )^] 01^ ilo) .llLocLA 2l4^] i^^^ottjb llSnS

^^AiM? 1^ 00010 a^j9 ^1^01 • 1A^ ^2^ \J^ ^2^ ^

^ 001 li-Al!^ o}.4*o U\S\ nnSffTo oLl^o 1^9^ a«*^o

fliAnwlo ^^o<n )f.jLJ i^^s; ]?0i OL^^oAfly] ^r^n .aw^AjaJ;
OLS a^|.i*o ]A i1 injV oi^ Zl^A*)o Ji^^as om m^^]
i^o .l^i^o )j^ ^onL ]ooi AaL) V^llo )Afi9 )^0|^
>Q.A£)p. (JLS (njo^QJo Ij^^l; )2ukiO oi^ U^o ]JLk!^ Aa9

1^6 .\o*9UD ) i n l^ )] >^<no <no].AS ^ooi 1j.*A^? ^^^.^12^

)ojpo (jlL*9 ].AnniV>\,^ 01AO9) ^nSj*) >OfX ^.sli^gu \^

\^ U.'^ v^oioaaP IVonSV; [76 a] ]Ld^ «r^Ud

LsiflJO' . 1:^09 .4-^ ^aoiqa)^ %44^o ^1^9^^ qiSnn jAn^jV

)jp*; ASSo ^9^ViS ^^oiosI t 00 nS i \J2^ ^ao . ix^yf
m^ij]} " )^a^ AL^ao ^jLwq^ 0iai*b )^a^ %i^|j^^
..aAj) ^L^ ^9^ oiA^)jke\..SL£9aA9 of Am IXa?9 qinSiJ %m^6

1909^1^ AIA^Io AJL])o V909y^A ^001 ).a^i.s Lak^tjd
nSVt^r ^^ .^^o .^aoi mJ^9 )j^9 <tiA\| aO, ol^^i-P?
>nSsS i ii^^n ii> 01^9 NA0i09a.JEaL ^^90^9 )oi^)] QjmOJL

1) In cod. oiOAAp.

/Google

Digitized by ^

— 6 —

\ „Quaestio, quae exponit, unde Aseneth *) uxor Josephi
i?ulchri fiierit. Ut a sapientia sapientium didiciraus, narra-
tari sumus: Cum Sichem, Alius Sichem, *) Dinam, sororem
gimeonis et Levi, stupravisset, et cum Jacob audivisset
Dinam gravidam esse, Simeon et Levi ingressi sunt, ut
iotam Sichem urbem a ^) parvo usque ad maiorem delerent,
et Dinae minati sunt: „Ne a semine Sichem in gremio
tuo videatur, n6 forte moriaris". Cum dies, quo Dina pari-
tura erat, apprppinquaret, verita in desertum exiit et se
incurvavit et ibi puellam peperit et fasciis involutam*) de-
posuit et stetit de ea ploraris subter dumos*) solitudinis.
Et" cum suspiceret, turn ecce aquilam, cuius domicilium in
Aegypto erat^ et qui victimis On, dei Aegyptiorum, ale-
batur; ea pennis suis yolavit et se demittens puellam, filiam
Dinae, rapuit, cum Dina videret. Volatu suo autem in aera
evolans eam portavit et in ara On idoli, quem Aegyptii
adorabant, posuit, cum eius mater non sentiret neque sciret,
quo .portata esset. Et cum Putiphar sacerdos, ut deo sno-
ut ^ius copsuetudo erat-aromata fiimaret, ascendisset et ilia
conspecta perturbatus magna cum festinatione rursus de-
scendisset, uxor eius eum' rogavit: „Cur hodie festinanter
veais?^^ Cui respbi^dit: ,,Miraculum novum hodie apud

^) Nomen nxoris Josephi n3pt< t®®"*- ^^^» ^^1 ^7" reddunt
iLiii^l'et T0lg6-ttt e€tam Bathebraeug-BUpet Alof Tocalem Zeqa&
0i waipta Jodh Pdthaha ponimi. \ffia codix etknir •ap«r Alaf habet
Pethaha: 6e<>rgi.ii0 Kamqedlnpyo Bljuroiuta f Cfibiil et^AiAJt^ et JiQ^kW]
?. Payne Smith: Thesaurus. SyriacuB.

>) Ih Bibliis Sa<SriB^ [Gen. 34} Beniper'Sioheni 'Ulitis Hemoris
ypeatur. Facile adduoatiur ^aistiui '„i|i$ipli $i^m" iiit^ii>]?etjBtiir,
sed in codice penpicue >^ r^ t;t ^rp, legimus, cum urb« Sichem
generis, feminini sit, id quod demonstrant verba paulo post sequentia
^a^£L^ a!^^ gioJdl^ lati^ioTie ^j^ emendandum estw

•)I. Sam. V, 9.
^ '/>.Ezech; XVI, i.
'») rf. Gen/XXI*i5*

Digitized by

Google

— 7 —

decs yidi, nam ecce dei parere inceperuht; portae enim clausae
erant, ut nemo ad deos intrare posset; tamen infantem ibi
super aram conspexi". Turn surrexerunt territi et portis
apertis intraverunt et ad aram ascenderunt. Videruntque
^quilara, dura alae eius extensae sunt et supra puellam
tegunt, ut eam tueatur. Turn intellexerunt id per aquflam
factum esse. Et uxor huius sacerdotis ieam cepit et ob-
stetricem ei tulit, ac magna laetitia affecti sunt, quoniam
^is nee filius nee filia erat. Oum puella adolevisset, [Puti-
phar] domum magnificam aedificavit, in qua eam habitare
fecit et virgines, quae ei pervirent, constituit^ Et multi
filiorum principum eam petebant, quia pulchrae faciei erat,
neque tamen ilia eis favit. Et cum Joseph ante Pharaonem
venisset, eum curru suo vehi iussit et in eius manu sigillum
imperii posuit; et Aegyptii eum super curru tota Aegypto
celebraverunt, et rumores eius in omnes regiones volaverunt.
Deditque [P«tipkar]ei uxorem filiam Putipharis sacerdotis,
neque filiam Dinae sororis oderat. Cum Jacob, pater eius,
in Aegyptum veniret, etiara Dina intravit, ut Josephum
fratrem salutaret. Etiam eiiis uxorom salutavit et ferbuit
cors Dinae sororis Josephi et earn rogavit: „Cuius filia es?"
— „Filia, inquit, Putipharis, principis sacerdotum On dei".
Certiorque facta est de eius adventu, quomodo aquila eam
tulisset et in altari posuisset et quomodo fasciis involuta
fuisset. Atque ivit et fascias filiae suae adduxit, et Dina
cognovit eam filiam suam esse. Quicunque audiverunt, Deum
celebraverunt, qui adoratores sues efiferret, cui gloria in sae-
culum saeculorum. Amen! Explicit haec narratio de filia
Dinae. —

§ 4. Ab hac fabula penitus discrepat alia Asenethae
historia, quae in duobus codicibus Musei Britamiici Add. 7190
fol. 319 et Add. 17202 fol. lOreperitur, Quorum codicum*)

^) Codex Add. 17202 vel in exitu Yli saeculi yel ineunte sae-
culo YUo Bcriptus est, cum Add. 7190 saeculo XI [o extitine et ab
Ulo codice transcriptas esse videatur. Of. Wright: Catalogue of

Digitized by

Google

— 8 —

hunc, qui Us-J?o | S i S V» ]i±L^ Ur^yi lA^*i*^-a

inscriptus est, Land in iomo tertio Anecdoton Syriacorum
[Lugduni Batavorum 1870] edidit, ubi in sexto capite libri
primi „Historiae Miscellaneae'' fabula Asenethae, cuius

titulus integer est: «-^^l LjJd]jo UU ^-a^OAj ]2ui:i^;^
„historia Josephi Justi et Asenethae eius uxoris", legitur.
Haec autem historia non primitus in lingua Syriaca scripta,
sed ex sermone Graeco versa est Id primo intellegitur
et ex clausula huius scripti, cuius verba sunt:
in A '^ So? ^^ASOQ^i m.J2J\ A^^]?o ^.sli^cla; jZui^ai^^ Alo^

„ Explicit narratio Josephi et Asenethae, uxoris
Josephi, quae e sermone Graeco in sermonem Syri^wium
translata est", et e .capitum argumentis libri primi, in

quo caput sextum inscriptum est A^i^? l^r^? i n ^ n *^
^Translatio historiae Asenethae". Deinde autem huic fabulae
duae epistolae praemissae sunt, quae, quomodo ortus sit
textus Syi-iacus, nos docent. Quarum in priore ad Moysem
Aghelaeum data auctor quidam anonymus scribit^) se in
bibliotheca episcoporum Domus Beroa,*) in oppido Resaina,
libellumGraccum antiquissimum, qui inscriptus esset Aseneth,
invenisse; cum historia theoriam coniunctam esse, quam rion
intellegeret, quod sibi lingua Graeca difficilis alienaque esset;
qua de causa se illi libellum mittere, ut sua gratia in ser-
monem Syriacum verteret. Altera continet Moysis responsum,

Syriac Manuscripts in the 6nti8fa Museum, London 1870—72 pag.
1046 et 1206. Exordium historiae Asenethae, qnod in codice 17202
deest, Land ex codice 7190 sumpsit [cf. Anecd. Sjrr. t. Ill p. 18
vers. 15 usque ad pag. 19 v. 12].

*) V. Anecd. Syr. t. m p. 15 vers. 24.

') 1)0|^ [sic hoc loco] vel )oj.£> [p. 2 v. 6]' est nomen nsi-
tatum Ha!eb oppidi Sjriaci et ita vocatur ex oppido Macedonico
'Bippota.

Digitized by

Google

^ 9 —

quod pro! non integrum conservatum est; nam pone folium
nonum huius codicis folium ' unum certe deest. *) Post
longum exordium, quod nostra in causa nuUius momenti
est, epistola desinit; id unum comperimus, Moysem rem a
se petitam explore suscepisse.

§ 5. De Moysis Aghelaei vita scriptisque pauca nobis
tradita sunt. Assemanus solus in Bibliotheca Orientali 11
p. 82 de CO disputat: „Moyses ex Aghel Mesopotamiae
oppido oriundus claruit circa annum Christi 550. Hortatu
Paphnutii Glaphyra S. Oyrilli Alexandrini e Graeco in Syrian-
cum convertit, quorum priora quinque folia dumtaxat super-
sunt in codice Syriaco Vatic. 15a fol. 65". Glaphyra
Cyrilli Syriace versa etiam in Museo Britannico [Add. 14555]
inveniuntur, et Wright [Cat. of the syr. man. in the BriL
Mus. n 483] verisimile putat banc esse Moysis Aghelaei
versionem. Memorandum est aequo ac historiae Asenethae
etiam Glaphyris duas epistolas praemissas esse, quarum
altera a Paphnutio ad Moysem, altera ab hoc ad ilium est
data. Moyses igitur magnam opinionem scientiae linguae
Graecae et facultatis scripta Graeca Syriace vertendi habu-
isse videtur; neque non probabile est eum etiam alia opera
Graeca in sermonem patrium transtulisse. Atque re vera
haec fabula Asenethae Syriace versa in expedita et perfacile
currente oratione scripta est, ita ut vix quisquam eam ver-
sionem habeat. Ad aetatem atque auctoritatem Moyses
optime adiungitur Sergio Rhesinensi, interpreti illi clarissimo
Jacobitico, qui circa a. p. Ch. 520 floruit et „plurima Grae-
corum Sapientium opera in Syriacam linguam transtulit". *)
De Moysis vita Assemanus narrat eum natum esse in oppido
Mesopotamiae Aghel (sive Inghila) et sectae Monophysiticae
fuisse munereque abbatis esse fimctum.

§ 6. Ex illis epistolis, de quibus supra diximus, id

1) ▼. Acecd. t. m p. 18 annot. 3.

*) Cf. J. S. ABsemanus Bibl. Or. t. II p. 172 Rom. 1721.

Digitized by

Google

— 10 —

unum efficere possumus, quo tempore textus Syriacus historiae
Asenethae ortus sit, quoniam Moysem Aghelaeum, qui earn in
sermonem Syriacum transtulit, medio saeculo sexto post
Chr. n. floruisse notum est. Archetypum autem Graecum
quomodo se habet? Estne nobis fecultas statuendi, quo
tempore confectum sit? Assemanus, qui in tertio tomo
Bibliothecae Orientalis catalogum Ebediesu Sobensis sequens
libros Veteris Testament! et quaedam Hebraeorum scripta
enumerat, inter eos etiam librum*) affert, qui inscribitur:

banc adnotationem adiciens: „Huius libri, quern Sobensis
Josepho tribuit, nemo veterum meminit; nee quale fuerit
opus, divinare possumus, quum nulla id Bibliotheca, quod
sciam, repraesentet. Suspicor historiam esse originis ges-
torumque Asenethae, uxoris Josephi, filii Jacob Patriarchae,
ex fabulosis Judaeorum narratiunculis consarcinatam, ,Fla-
vioque Josepho aut certe Gorionidi tributam". Rosen et
Forshall [Gatalogus codicum Manuscriptorum Orientalium,
qui in Museo Britannico asservantur, Londini 1838. Pars
prima p. 82] rectissime indicant libellum ilium ab Ebediesu
allatum eundem accipiendum esse atque tractatum, qui in
codice Londinensi Add. 7190 scriptus invenitur. Quod si
est, neque Josephus Flavins neque Josephus Gorionides auctor
esse potest. Nam Pseudoiosephus opus suum sub nomme
Josippon notum, in quo insuper Asenethae nulla mentio fit,
quattuor saeculis post Moysem Aghelaeum saeculo decimo
scripsit; *) et Josephus Flavins, qui quidem in Antiquita-
tibus suis [lib. II cap. 2 — 8] fabulosa quaedam de Josepho
narrat, de eius uxore res fictas non refert. Omnino auctor
narrationis nostrae Judaeus haberi non potest, quod tota,
sententiarum copia, in qua scriptor versatur, originem Christi-
anam prae se fert. Vestigia autem quibus apparet, qiiando
et ubi fabula confecta sit, reperire non potui.

^) Of. Assemanas 1. c. t. Hi p. 7. Romae 1725.

«) Cf. Zunz 1. c. p. 146. Graetz 1. c. t. V p. 281 et 356.

Digitized by

Google

— 11 —

§ 7. Haec historia Joseph! et Asenethae a ceteris
narrationibus, quae de Josepho sunt, plurimum differt. Nam
cum hae na-rrationes populates, quae per omnium ora fere-
bantur, et in illo genere interpretationis Bibliorum sint, quod
primis saeculis p. Chr. n. Juda eorum et Christianorum pro-
prium fuit, dico Midrasch agadicum, nostra historia ab uno
scriptore confecta esse videtur. Auctor intellegere non
potuit, quomodo Joseph, vir summae pietatis, Asenetham,
sacerdotis ethnici filiam falsis deis addictam, in matrimonium
duceret, nisi ea antca ad religionem veram conversa esset.
Quae sententia fundamentum fabulae est. In ea perspicue
duae partes distinguuntur. In priore auctor refert Asenetham
virginem pulcherrimam, quae undique petita omnes procos
superbe repudiaret ac solum regis filium maxime natum
cuperet, a Josephi pulchritudine superatam, sed, cum idola
vereretur, ab illo esse repulsam. Septem dies noctesque
poenitentia acta eam a Deo veniam impetrasse et mirum
in modum cmn Josepho coniunctam esse. Quamquam auctor,
quod sibi proposuit, iam absolvit, tamen alteram partem
adiungit, quae cum priore minime arte cohaeret. Filius enim
Pharaonis etiam inter Asenethae procos faerat, rex autem
non probaverat. Ubi vero regis filius coniugem Josephi vidit,
cupiditate inflammatus patrem et Josephum tollere statuit,
tit Asenetha potiri posset. Quod ad perficiendum cum filiis
Balae et Zelphae, fratribus Josephi, se coniunxit; sed co-
natus non successit, et filius regis eum morte luit. Auctor
fabulae Sacrae Scripturae admodum peritus fait: nonnuUos
locos ad verbum e Vetere Testamento transtulit, multa alia
ut phraseologia, sermones tropici, totus denique stilus ac
dictio peritiam illam manifestant.

§ 8. Ut iam Land in Anocdoton Syriacorum tomi
tertii conspectu indicavit, haec historia Asenethae in „codice
pseudepigrapho Veteris Testamenti", quem Fabricius edidit,
Latine [vol. I p. 774] et Graece [vol. II p. 85] conscripta
invenitur. Quod ad textum Latinum attinet, is valde con-

Digitized by

Google

— 12 —

tractus et minutus est atque epitomen potius fabulae praebet
ex exemplari Graeco confectam. Textus autem Graecus
fragmentum est, quod duas septimas partes totius historiae
continet. Quaeritur, num hoc fragmentum pars archetypi
Graeci sit, quod Moyses Aghelaeus in sermonem Syriacum
vertit. Si verba utriusque narrationis comparabimus, nobis
fatendum erit, quamquam singulatim non paucae varietates
reperiuntur — nonnullae enim enuntiationes non verbotenus
congruunt, leguntur in textu Graeco enuntiata exigua, quae
in Syriaco desiderantur, et vice versa exemplar Syriacum
additamenta continet, quae Graecum non praebet*) —
attamen in summa tantam consensionem inter textum
Graecum et Syriacum esse, ut errare nobis non videamur,
si fragmentum Graecum partem archetypi agnoscimus; et
discrepantiae, quas modo commemoravimus, hinc repetendae
sunt, quod Moyses non verbum pro verbo reddidit, sed
liberius transtulit.

Kestat, ut commemorem, quibus locis verba textus
Syriaci') veram sententiam dare mihi non videntur, me
potestatem emendandi mihi sumpsisse. Nonnullos locos vir
optimus et rerum orientalium studiosissimus Hugo Winckler,
quo tempore Londini morabatur, mea causa cum manuscripto
contulit, pro quo officio ei maximas gratias ago. Eas ad-
notationes, quae verba secundum banc coUationem emendata
continent, asterisco instruxi.

^) Paud autem loci, qui in Graeco desiderantur, initio certo
scripti fuerunt*

^) De Ante. Syr. t. Ill rettulit £. Sachau in Ephemeride, quae
„The Academy" vocatur [No. 25 Eal. Jim. 167 L]

Digitized by

Google

Histeria Joseph! Justi et Asenethae uxoris eius.^

Anni primi septem ubertatis annorum die quinto mensis
secundi Pharao Josephum misit, *) ut totam Aegypti terram
peragraret; ') et mense quarto anni primi Joseph in fines
urbis On, quae Graece Heliopolis appellatur, venit, ut fru-
mentum huius loci ut arenam maris *) colligeret atque con-
gregaret. Qua in urbe fuit vir, unus ex praefectis et
magnatibus Pharaonis; et hie vir erat ditissimus et sapien-
tissimus, prudens et consiliarius Pharaonis, et nomen eius
Putiphar, *) sacerdos urbis Heliopolis. Eique erat fiUa, virgo

^) Titulus Graecus haec yerba habet: Biog xai i^ofioldpimq
dtrevk^ ^uyarpbg neurs^p^ i^XtoundXewg. AvQyrjaig o« iXafiev adr^v
6 ndyxakoq ^Ima^ eig yuvalxa,

*) De Syntaxi cf. NOldeke: Kiirzgef. Syriwhe Grammatik, Leiparig
1880 §§ 236 et 3d8b.

») Gen. 41, 46.

^) Gen. 41.49.

*) Utrumque nomen nfi^oiD [Gen. 39, 1] et yiD ♦bid [Gea 41, 45]
in Bibliis Sacris Yulgatae Editionis Putiphar redditar, in yersione
IaXX interpretum UsTre^p^ yel ffere^pyj vel Uevre^pi^gy in teitu
Graeco huius fabulae Ilevrs^p^g] in Testamento Josephi [in Fab-
rioii cod. pseud. V. T. yol. I p. 697] legimus ^rtfiap et UeTe^pig,
Etiam apud interpretes Judaicos uterque idemputatur, ut in Talm.
Bab. Sotah 13 b legitur: id^S W3pt8^ si id» :njnD D»iD id»191D impM
ViB'snc «)iD3Si ifi^tow s^na vnp^^D .ij^i^w S«n3:i »3 »£mitque eum Pu-
tiphar, eunuchus Pharaonis. Dixit Rab: sibi ipsi eum emit. Venit
Gabriel eteum castrayit; initio enim ns^tsis legitur et postea ync^tsific.
In Syriaco duo nomina ut in Hebraico scribendi ratione inter se
differunt; attamen in cod. Sachayiano IX haec yerba scripta sunt:
I^QJD 9J3^a£[8ic!]^^ ^^aii^aA^ I'^AJ] ^aol^o ct iuxta haec :

Digitized by

Google

— 14 —

pulchrae faciei, ^) duodeviginti annos nata, cuius facies omnes
virgines in ilia terra inter ^) filias illius populi superabat; ')
[p. 19] et magna erat atque nobilis ut Sara, pulchra ut
Rebecca, praeclara ut Rachel, nomen eius autem erat Ase-
neth. Fama pulchritudinis per totam illam terram pervul-
gata erat*), et magnates praefectique et regis filii atque
omnes adolescentes fortissimi earn petebant, ita ut inter
eos contentio ac lis propter illam fieret. Etiam Pharaonis
filius natu maximus de ea certior factus patrem rogabat,
ut earn sibi inter uxores ^) daret. „Da mihi, inquit,* Ase-
netham, filiam Putipharis sacerdotis Heliopolitani, uxorem"/)
Cui Pharao: „Cur tu, qui rex et dominus terrae es, femi-
nam te humiliorem petis? Ecce filiam Moabitarum regis,')
praeclaram atque te dignam". Aseneth autem elata ac
superba erat et unumquemque virum spemebat, neque®)

^) ]o\m L^AAJb est minus usitatum qudm JoVmO ^| ^ ^ ^

[cf. N51deke 1. c. § 206]; Hebraice et HH-nc nc^ et nmo naw [Ge-
nesis 12, 11; 24, 16; 29, 17; Esth. 2, 2. 3].

^) Inter ^oi et AlA9 verba desiderantur.

^)* £t^ sententiam non dat; potius legendum est ^^^
(of. pag. 23, 2 et 39, 3). Textus Graecus est hoc loco: od^kv btioi-
7j Twv nap^ivuDV r&v ^oYOrTipiow ztov Afyonruov, dXXa ^v xard ndvra
dpLoiws Tolg ^uyarpdinv r&v kfipaUuv*

'*) In Graeco etiam haec verba legantur: xai iwq nepdrmu

*) lege: j^'a

®) Haec verba filii Pharaonis in textu Graeco non inveniuntur.
]LL3] Si(3L^ = Twnh jw [Gen. 41, 45 Exod. 2, 21. 1. Sam. 8, 17]

sed ]LLl]i Si(n^ infra M, llr» [p. 21, 19] 12 rb [p. 23, 10.]
^) Hie rex in Graeco koaxetfi nominator. Etiam in ceteris duo

textus non ad verba consentiunt.

8) ^T, cui Hebraice saepe vis concubandi est, Syriace redditur

et yoAM [Gen. 4, 1. 17. 25. I.Sam. 1, 19] et v^^ [Gen. 19,8;

24^ 16. Num. 31, 17].

Digitized by

Google

— 15 —

umquam vir earn cognoverat. Turns . . J) et altissima
patris eius domui adhaerebat, et supra earn magna habi-
tatio erat, in qua decern <;ubicula. Quorum primum splen-
didum et variis lapidibus pretiosis pulchre ornatum erat,
et lacunar auro erat obductum, et in parietibus oranes
Aegyptiorum dei*) auret argenteique ordine stabant, quos
omnes Aseneth verebatur et colobat quibusque cotidie im-
molabat. In ') conclavi secundo aurum, argentum, gemmae
magni pretii, omnia decora ornamentorum ex auro argentove
conflatorum et vestimenta virginitatis Asenethae reperie-
bantur. In tertio autem habitaculo erant omnes fructus et
boni terrae cibi. In septem autem reliquis conclavibus
septem virgines singulariter *) habitabant, quae Asenethae
famulabantur et eodem anno atque die, quo ilia, natae
erant; *) et pulchra facie erant ac splendidae ut stellae
caeli, vir neque eas cognoverat, neque cum iis erat locutus
adolescens. ®) Et tres fenestrae erant in cubiculo Asenethae

^)* Hae literae certo legi non possunt. Secundam t. 6r. fiiyag xai
biprjkbq a^odpa ^i^ ^oho A9 exspectaveris.

') In descriptione ^domus duo teztus inter se discrepant. In
Graeco scriptam est: tjv ^k 6 Tzp&rog ^dXajios /nfyo/g xai sdnpsitijg
ndvu, xai Xt^ocg noixtXoig xarearptopLevogy xai ol Xc&ot adrou bidjp)^ov
rifiioi xai izotxiXot nsTrXaxto/iivoi' ^v dk xai fj dpo^ too i^aXdpLOU ixeivou
Tcop^opougj iv j5 ^oav nsiaqyiiivoi ^soi rwv aiyoTmatv wv odx ^u
dpt^fiog ...

^) % dk xai 6 deorepog ^dXapLog i;^ttiv rou xotrfiov Snavra xai
Tag f^T^xag dndtmg dtrevi^. xai ^v ^puadg ir' adrui xai dpyupog itoXbg
xai Ifiartfffibg j^poaobfievog Sinetpog xai X(&oc ixXexroi xai noXureXetg
xot d&ovai iTnar^fioi. xai nag 6 xotrfiog Ti^g nap^suuzg ixsl ^v, xai 6
Tpirog ^dXafiog rjv rafielov rijg daevk^ i}[wv izdvxa rd dj^dSd r^ff j^g*

*) fita kxdavQ iva MXafiov xexTJjpLevf).

*) dioTc ^aav SfuXtxai [xia, voxri Te)^%eiaat abv TJ d<reve&, xqi
^ydira abrdg izdvu.

^) In t. 6r. tantum invenitor: ^ rtatdiov dppev ; sed enuntiatum
non integrum esse videtor, cum in versione Latina legamus : quibus
locutus non erat vir neque puer masculus.

Digitized by

Google

— 16 —

virginis/) quarum una ampla et atrio obvia erat et in
orientem solera spectabat, altera in meridiem vergebat, tertia
in septentriones in pjateam spectabat, ut ') praetereuntes
videri possent. Lectusque omnino [p. 20] aureus sub fe-
nestra orientali positus in velaminibus Aegj^tiis auro textis
et purpura, cocco et bysso stratus erat, in quo Aseneth dor-
miebat neque umquam vir^) quieverat. Et aula magna
banc domum circumibat, et aulam murus lapidibus caesis
valide constructus cingebat, et quattuor portae ferro ob-
ductae in aula erant, quas adolescentes duodeviginti armati
custodiebant. Aulaeque arbores variae pomiferae fructus*)
aestivos maturantes adhaerebant, et in dextra aulae parte
erat fons aquae vivae**) et infra fontem cisterna*) aquae
vivae, ex qua prodibat flumen, quod per mediam aulam
fluens omnes arbores rigabat.*')

Anni primi septem ubertatis annorum die duodevicesimo
mensis quarti Joseph ad horreum urbis Heliopolis profectus
est, cum frumentum septem ubertatis annorum colligeret
atque congregaret. Et cum Heliopoli urbi appropinquaret,
duodecim viros ad Putipharem sacerdotem praemisit dixitque:
„Ad te meridie, tempore vescendi, veniam, ut ab aestu
meridiei domi tuae requiescam". Quod cum Putiphar audi-
visset, maxima laetitia affectus: „Benedictus sit, inquit,
Deus Josephi, quod me ilia re dignum Joseph dominus
mens putabat". Atque Putiphar praefectum domus vocavit

^) In Gr. etiam verba leguntur: Stcou irpiipezo ^ nap^evCa

*) Haec verba in t. Gr. desunt.

') . ► . ij ywii Mpa . . . nXr^v r^g d(reuk& /n6uf)g.

*) neiceipou Surog rou xapirou adrout xaipbg yap ^u ^eptgfiou,

*) Jer. 2,13. Gen. 26, 19.

') hvdg fieydXi) dexofisvTj zd fjdwp t^s T^yrjg ixBcvr^gf h^a ina-
peoero . . . Huius ennniiationis cetera verba desiderantur, sed pri-
mituB legenda fuerunt.

cf. Gen. 2, 10.

Digitized by

Google

— 17 —

eique: „Paratus siis, ait, et domi meaecenam magnam praet
para, quod liodie Joseph Dei validus ad nos veniet".

Asenetli patrem matremque rure venisse certior facta
gavisa est et: „Parentes, inquit, qui ex agro hereditatis
nostrae venerunt, videbo". Festinanterque*) vestimenta
byssina et rubinica et auro texta sibi induit et armillas
spirasque^) in manus ac pedos, monilia^) torquesque in
collum induxit, quae magni pretii atque gemmarum et mar-
garitarum discolorium erant, et in eis nomina imaginesque
multorum deorum Aegyptiorum undique scripta et sculpta
erant. [p. 21] Cum coronam in caput suum posuisset et
rica se texisset, confestim a cubiculo suo descendit et ad
parentes veiiit, quos salutavit*) et osculata est. Et Puti-
phar eiusque uxor magna laetitia de filia aflfecti sunt, cum
illam tamquam sponsam Dei ornatam conspicerent, et omnes
fructus^) frugesque, quae ex agro secum porta verant, pro-
tulerunt et Asenethae filiae dederunt, quae de illis laeta
atque hilaris fiebat ^). Dixitque Putiphar Asenethae: „ Filia
mea'', et ilia respondit: „Ecce me, mi domine'^. . Rursus
iUe: „Asside ad nos et audi'), quod tibi dicam'^. Et
Aseneth ad utriusque latus assedit, et Putiphar cum dextra®)
sua manum Asenethae filiae prehendisset et esset osculatus,
eam allocutu^ est: „ Filia mea!" Tum ilia: „Dic, mi
domine paterque". — „Hodie, inquit, Joseph vir Dei ad

^) In hac descriptione omatus Asenethae t. Gr; latior est.
*) (piXta . ., xat . . . dva^upidag [bracaa!].

8) lege ).aIllcaio.

^) In Peschitthia .reperitur )^^^*^ ^)j^ [Hebraice haw

whmh] Gen. 43, 27. Exod. 18, 7. I. Sam. 10. 4.

^) TzdvTa TO, dya&d*

®) i^apT^ ^k d(Tsvki9 int icaaty xotg dyac&ots adrou xal inl Tolg
oivoig, dioTt ^(fav navra 6}pata re xaXd rf^ ytoaei.

7) lege > A SV> A> T. Gr. : xal XaXrjom npog (re rd fiT^fiara fiou.

*) rr^v di^tdv adrijg X^V^-

Digitized by

Google

-- 18 —

ftos Tenit, et hie praefectus omnis teirae Aegypti est*), quod
Pharao rex eum toti terrae praefecit*). Atque hie est
redemptor, nam frumento ae eibo omni terrae salutem dat,
ne ') fame veniente tollatur. Et Joseph est Deum verens
et ingenuus et prudens et caelebs ut tu hodie; etiam est
Joseph vir magnae sapientiae multaeque seientiae, quod
spiritus Dei Saneti*) in eo et benignitas Domini cum eo
est. Itaque veni, mea filia, ut te ei uxorem dem; et tu
eius sponsa sis, atque ille sponsus tuus in tempus aeter-
num". Asenethaeque ubi haec patris verba audivit, vere-
eundiae rubor*) suffusus est, et cum ira et indignatione
patrem aspiciens: „Cur, inquit, dominus meus paterque
haee verba facit, ®) me homini captive acfugitivo, qui ven-
ditus neque popularis meus sit, se daturum esse? Nonne ^
iste est filius pastoris Chananaei? Deprehensusque est,
cum adulterium in dominam suam conaretur; et domuius
eius in carcerem^) obscurum eum coniecit. Atque Pharao
eum e carcere liberavit, quia ei somnium tamquam una ex
vetulis Aegypti interpretatus est. Minime, o pater, hunc
sequar, sed primogenito Pharaonis nubam, cum hie princeps
et rex Aegypti sit". Et^) Putiphar aequo animo*®) tulit
[p. 22] et veritus est, ne porro de ilia re cum Asenetha
loqueretur, cum superbe atque audacter ei ad id, quod
dixerat, respondisset.

1) Geo. 45, 26.
>) den, 41, 43.
') ix TOO inep^^opiivou Xtfiou,
' ^) Cf. Ex. 81, 3. Jea. 11, 2.
*) Idpatq TCoAug.
•) Gen. 44, 7.

^) Haec enuntiatdo in t. Gr. deuderatar.
») Cf. NOldeke 1. o. § 243.
•) ravra dxt>ijfftfg 6 ntvteif^s fjdiff^* , . .

'^) Im09 LOpM^ vel Im09 ^h^ respondent Hebraico

q,'»SN "Jjl^ Prov. 25, 15.

Digitized by

Google

— 19 —

Atqae puer unus ex servis Putipharis acceleravit dixit-
que: „En Joseph venit et limini appropinquat". Quod ubi
Aseneth de Josepho audivit, fugit et a patre matreque
se movit; et in turrim ascendit et in conclave suum ingressa
ab latere fenestrae magnae, quae in orientem solem vergebat^
constitit, ut Josephum domum patris intrantem videret.

Putiphar autem ct uxor et omnis familia eius Josegho
obviam iverunt. Portisque orientalibus apertis Joseph in-
travit, cum curru Pharaonis secundo *), ad quern equi albi*)
alligati erant, veheretur. Et currus omnis a^tiro puro con-
structus erat, et Joseph tunica pulchra speciei candidae
vestitus et toga purpurea auroque texta amictus erat, et
corona aurea super capite eius, et in corona duodecim si-
gilla lapidum pretiosorum 'erant et super duodecim lapidi-
bus fulgores aurei quasi radii solis nitentes. Atque *) seep-
trum imperii aureum in sinistra tenebat et in dextra flores
germinabant ut ramus olivae, in quo fructus olivae pingues
erant. Et postquam Joseph in aulam ingressus est, portae
aulae clausae sunt, quod*) portarum custodes diligenter
portas clauserunt et alienos foras expulerunt. Putiphar
autem et uxor et propinqui eorum praeter Asenetham filiam
accesserunt et eum adoraverunt *); et Joseph de curru des-
cendit et*) iis dextram porrexit^.

•) Gen. 41, 43.

*) iTCTtot Temrapsg Xeuxot w^ i^ x^^^ ;|y>t/^;|f^(v<>i.

') T. Gr. differt: xal pafiddg fiamXtxdg iv tJ j[eepl adroo ^e$ta,
^rtg eH^sv ixrttafiivov xkddov iXouag, xal ^v nA^i^og xaprntv adrwv
iu abTtji,

*) nccg dui^p re xcd ^uifij itXXorptot ifisivav i^at r^g adX^g, dton o\
^ukaxtg rdiv ituXwv iiz^xdaavro xal ixXstawf rag ^upag*

') Gen. 42, 6. 43, 26.

^ Hie unus versus in t Gr. omissus est.

7) |i^<^.#r. '^ Kqj^ vel ]^\£i '^ ^- [fol. 20 r. a.

(p. 36 V. 16)] vel modo 's ^- [fol 24 v. b. (p. 45 ▼. 9)]
vim ymanum alicui. porrigerec habere mihi videntur.

Digitized by

Google

— 20 —

Aseneth autem Josephum conspicata magna poenitentia
affecta est et valde doluit; et eius genua *) tremuerunt,
atque spondyli lumborum soluti sunt, et languida laxata
est. Magnusque timor ei incessit, et cum graviter quere-
retur fleretque in corde suo dixit ^): „Quid^) faciam ego
afflicta ac debilis, quoniam consiliarii alieni me deceperunt,
cum Josephum ilium, qui venisset, filium pastoris Chana-
naei esse mihi dicerent. At nunc video a curru illius, qui
ad nos ingressus est, solem fulgere et splendoribus domum
nostram illustrare. . At ego arrogans atque stulta eum sprevi
[p. 23] garruleque de eo locuta sura nesciens Josephum filium
Dei esse. Quis enim hominum pulchritudinibus si6 fulget,
cum facies eius splendida fiiios terrae superet? Et qui
venter carnis est, qui splendores lucis gignat ut hunc splen-
didum? Ego sum misera*) et stulta neque prudenter ad

1) V. Dan. 5,6.

8) (nuali^ ^^^-Ld reddit isS hn im [Gen. 24, 45] et 'S Sj; [1 Sam.
1.13] et laSs [P8. 15, 2. Eccl. 2, 15].

^) Hae querelae Asenethae in t. 6r. multo latiores sunt: odat
fiot T^ d&Xia, Tzouvov iyw dneXeotrofiat ^ TanXdofpog ^ nou dLnoxpu^-
(TOfiai dnd TtpoirwTtou adrou', et itmq oiperat lannjip 6 ulog too Seou,
diOTt XeXdXrjxa Ttepi adrou xoxa, ot fiot TJ MXta, nou dneXeuaojuat xai
xpufii^ao/jLai died itpoamizou adrout ou izaffav dxpefiet adrdg wpav xai itdu^
Ta jrcvwtrxsi xai obdhv xpUTrrou XiXri&ev adrdu did Td <fS}g to p-iy^ "^^ ^*^ A^t"*
adrou. xat vuv tXswg fipt laxn^^ dtort XeXdXrjxa iycj p-qp-ara izovqpd iv dy
voiif -Kept adrou. rocvuv iyw Siffopai ^ raXatnwpog, obxi, XeXdXj^xa, uldg rou
nqtpivog Iuxtt^^ tp^erai ix pjg ^avdav \ vyv odv Sg TjXtog ix rou odpavou
ijxet npbg i^pdg iu rui dppan adrou xat eUr^X^eu elg rvjv olxiav ^patv
{T^pspov xai Xdpnst elg adriju &g <p(og iiri tjJ? )^g. fyo) dk d^pwv el-
pi xai ^patreia on i^oudivaxra adrdw, xai iXdXrjaa prjfxara izoyr^pd
xar* adrout xai odx eido>, ort IwoTjip ulog ^sou i(rrtv, rtg yap dvd^pMizotv
inl /^g yevvrjaet nork roiourou xdXXog't ^ izoia yuvaixog xotXia rd^erat
rotourov ^wg\ raXainwpog iyw Sl^pwu ore XeXdXrjxa rw Tzarept pou
fy^para noyjjpd^ yuv odv ddrm pe izarr^p pou hotri}^ slg Tzaxdicna^v xat
$lg douXrjv pnXXov xai douXeuam adrw elg amva ^p6vo\f»

*) lege IAaI*,

Digitized by

Google

— 21 —

patrem meum locuta sum. At nunc quo earn et me abs-
condam coram eo, ne Joseph filius Dei me videat? Quo
fugiam, quoniam omnis locus apertus et coram eo lucide
detectus est, cum lux, quae in eo est, illustret*)? Nunc
avitem mei miserere. Dominie Deus Josephi, quod quasi una
e stultis locuta sum. Nunc enim pater me Josepho uxorem
det et ei in aeternum me subiciam.

Et Joseph domum Putipharis ingressus in solium con-
sedit. Pedesque eius laverunt et ante eum mensam sepa-
ratim collocavenmt, quod Joseph cum Aegyptiis non edebat;
id enim aversabatur*). Et Joseph ^) ad turrim vidit dixit-
que: „Tollite earn virginem, quae audaci vultu e fenestra
spectat". Nam Joseph cavebat atque impediebat, ne quae
femina sibi appropinquaret neve so sequeretur, quod multae
filiae magnatium et praefectomm studiose ad eum mittebant
et ab eo petebant, ut eum cognoscercnt,' propter pulchri-
tudines divinas, quae in facie eius praeclara splendebant^
Quarum legates nuntiosque reiecit et iracunde a se reppuiit,
cum Joseph diceret: „Non peccabo coram Domino, Deo
Israelis, patris mei" *), et praeterea praeceptorum Jacobi
patris reminisceretur, qui ei reliquisque filiis suis praecepit:
,,Cavete a muliere peregrina*), quod commercium cum ea

J) Cf. P«. 139 (138), 7. 12.

*) on pdiXuyfia ijv abrm tooto. cf. Gen. 43, 32.

^) Hoic loco iterum exemplar Graecam cum Syriaco valde dis-
crepat: xal dvafiXe<pag luicr^^ slg napaxomouaav r^v dtrsvkO^ xal Xfysi
Tw TtsvTs^p^. rig iariu i^ yuvij ixeivrj karataa ig rd dnepwov npdg T^y
i^opida; dTzeX^irto ^ dnh rf^g olxlag TauTijg. i^ofi^ro yap Imtr^^ Xi-
ytov^ fT^TCOTS rk abrr^ ivo^Xr^aiQ fie. i^voxXouy yap Twcat al yovdaeg rk
ai ^oyaripsg twv fieytarduwv xal rwv aarpanunt izdtrqg rf^g alyuTtjou
TOO xot/uji^yat fier abroo* dXXd yovaixsg ri d^oyaripeg r&v alyun'
Tuov ^Dg i&ewpouv rov kotrij^ xaxojg Mnaur^ov im Toi xdXXet adrou.
xal Tobg Ttpecfieiobg iizefiizov irpdg abrbv ai yuvatxeg fierd ^poaioo xal
dpyupioo xal dwptuv itoXurtfiwv.

*) In t. Gr. etiam leg,: e^sy yap 6 Iwai^^ ndyr&re i:pd d^p&aX-
fjLwv Tov Oeov.

^) Item: TOO fxri xoivtDv^aat aorfjg.

Digitized by

Google

— 22 —

exitium atque interitus est"*). Qua de cauisa Joseph illam
virginem, quae e fenestra turns yidebat, exire atque abs-
cedere iussit. Putiphar autem: „I]la puella, inquit, quam
in turri conspicaris, non mulier peregrina est, sed nostra
filia est virgo, quae omnem hominem et virum peregrinum
despicit neque^ umquam [p. 24] quemquam eorum ullo
modo secuta est, nisi quod te hodie vidit; et si vis, veniat
ad*) Nobilitatem tuam adorandam et salutandam; et cum
filia nostra sit, soror tua est". Joseph valde laetatus, quod
Putiphar earn virginem esse *) dixerat, deliberabat: Si ilia
virgo innocens est et omnem virum peregrinum spernit,
me non vexabit. Dixitque Putiphari eiusque propinquis:
„Si filia vestra et virgo testata est, veniat, quod propinqua
mea est,* et ab hoc die aequo ac sororem earn diligam".
Et mater Asenethae in turrim ascendit atque Asenetham
adduxit et ante Josephum constituit. Dixitque Putiphar
Asenethae filiae: „ Accede, adora *) osculareque fratrem
tuum, quod caelebs est ut tu hodie et peregrinam spernit
ut tu virum peregrinum". Et Aseneth Josephum allocuta
est: „Salve, benedicte Dei summi". Dixitque Joseph:
„Benedicat *) tibi Dominus, causa vitae universi". Ac Puti-
phar ad filiam: „Accede, inquit, et osculare fratrem tuum",
Dum Aseneth appropinquat, Joseph dextram suam porrexit

») cf. Gen. 94, 8. 28, 6. Prov. 2, 16^18,

^ xal oux itopaxev adri^v tcwtcots iXAog dvijp tl /nf eru fiovog
avjfispov, di&n ^oydrtjp ^pLwv i<niy itap^svog,

') xal Tcpoaayopeuasi <rs.

*) In t. Gr. etiam verba: /itaouira -Kavra &tdpa legnntar, sed
deiiderantur, quae in Syriaco a ^ ^^9^i^ n>que ad ^^^ j**^-^^
inveniuntur.

^) Lectio Graeca hoc loco non bene conservata esse videiur;
pone dtmaaov minimum ^iXrioov omissum est, et pone tr^fxepov verba,

quae verbis ^i^oJ j Q.A ^Aj]) ^| ]Aa^quL^ jlwSiOO re-
spondent, desiderantor, cum in ver. Lat. „qui edit omnes mulieres
alienigenas, sicut tu omnes viros" legamus.
•) Ruth 2, 4.

Digitized by

Google

- 23 -

et *) ad eius pectus inter duas mammas incipientas posuit,
dixitque Joseph: „Non decet hominem in Deum pium, qui
Deo viventi benedicit ac panem vitae^) benedictum edit et
poculum inmiortalitatis integritatisque benedictum bibitoleoque
odorato sancto unctus est, sequi atque osculari *) mulierem
peregrinam, quae idolis inanimis vanis benedicit ac de pane
foetido suffocati *) edit et a libamine insidiarum bibit oleoque
corruptionis se unguit; at vir Deum colens sororem*)
matemam et sororem suam eiusdem gentis cognationisque
et mulierem sui similem osculatur, et familiaritas ei est
cum eis, quae etiam propinque sicutille Deum vivum ve-
rentur". Perrexitque Joseph: „Neque feminae Deum ve-
renti licet viro peregrine adhaerere, quod id turpe ®) atque
foedum coram Deo vivo est". Quibus verbis Josephi auditis
Aseneth magna poenitentia et tristitia affecta ingemuit et
ad Josephum aspexit et stupuit, cum oculi aperti et pleni
essent lacrimarum neque clausi^). [p. 25] Atque Joseph
cum earn aspexisset et [flentem^] videret, eius miseritus
est; et Joseph quoque ingemuit*), quoniam lenis ac probus*®X

^) In Gr. verba yoJOO uiqne ad ]^0'fM desunt, led ver. Lat,
habet: „et poioit ad pectus eias".

2) Job. 6, 85, 48.

3) lege uDQ^iJO ..J9UQJ9

*) xal ia^tec ix r^g rpan^t^ adr&v Spvov d:jry(6yr}g» ▼. Act. 15,
20; 29. SI, 25.

^) r^v firjxipa abroO^ xal r^v ddtX^y r^y ix r^g fii^T^og advoO
xal T^v ddeX^v lijv yovatxa ri^v efe ohou adwo, atw/sg edXoyotknv
rcj ardpLan abr&v rbv Beov xdv ^^vra,

•) lege \i

') *lege ^Aifi
*) daxp6ouaav.
•) 'lege mXLL\s

Digitized by

Google

— 24 —

misericors ac plus erat. Et dextram suain extensam super
eius capite posuit et: „Domine, inquit, Deus excelse Israelis
patris mei, PotenS*) Jacobi, qui omnia animas, a tenebris
ad lucem vocas, ab errore ad veritatem, a morte ad vitam,
benedic huic virgini et renova^) earn spiritu denuoque crea
secreto dextra tua ac in vita serva; et panem ^'^tae aeter-
nae edat et poculum benedictum bibat et numeretur in po-
pulo tuo hereditateque, quam antiquitus elegisti '), atque
in requiem tuam cum Sanctis tuis introeat*) vivatque in
saecula!" Et Aseneth*) de benedictionibus Josephi maxime
gavisa statim ad turrim in conclave suum se contulit, sola
sicut eius consuetude erat, et super lectum suum cecidit,
dum in sollicitudine animi ac tristitia est, quod laetitia et
dolor atque magnus timer- tremorque et sudor assiduus^)
eam ceperat, postquara verba '), quae Joseph nomine Dei
summi dixerat, audivit; et fletum magnum amarumque ^)
flevit et rediit et a vereciindia deorum, quos colerat, se
avertit et hos omnes sprevit ac contempsit, detestata est
atque obiurgavit; et exspectavit, dum vesper veniret.

Joseph autem cum edisset atque bibisset, servis^)

^) Deut. 10, 17. '

») Eph. 4, 23. Col. 3, 9. i

») Deut, 7, 6. Ps. 33, 12. ^

*) Pi. 95, 11. Hebr. 3, 11. 4, 3. 8. '

^) Haeo enuntiatio Syriace latiu9 reddita est j ^

^) ^ofiog TcoAbs xal l$pfa<^ cov^-fj^g. Sudorem sennone Syriaiso

vulgo jA^o? significat, Aramaice ttn^n [v. Levy: Chald&isches |

Wdrterbuch lieipzig 1881, t. 1 pr 172], ex quo yerbo jAl^fi^] [sic

in codice] depravatum esse potest. Sed fortasse | A!^|.a) etiam errore

quodam scribae adiectum est, ut ita pro verbo fi.ntecedente ]A!^ol

iam ]A^09 legendum esset.

') *l©ge |3Lo I '

8) cf. Gen. 27, 34. Esther 4, 1.

^) Hie duo textus aliquid dissentiunt: eliztv roik naiaiv adroO

Digitized by

Google

— 25 —

suis et eis, qui ei oboediebant, praecepit, ut currum pararent
equosque iungerent; dixit enim: „Statim proficiscar et
terrain circumibo". Putiphar autera Josepho dixit, ut diu-
tius apud se maneret ac quiesceret. Et respondit Joseph:
„Profecto ibo, quod hie dies primus est, quo Deus omnia
super terra facere coepit. At post octo dies ad vos re-
revertar et hie requieseam" ^). Dixitque ^) Putiphar eiusque
propinqui: „Etiam nos ad possessionem nostram rus
ituri sumus".

Atque Aseneth sola eum septem virginibus aequalibus
remansit. Tristis autem fuit et flevit, dum sol oeeidit;
neque *) panem edit neque potavit aquam, et ubi nox venit,
quamquam omnes domestiei eubitum iverunt, ilia sola vigi-
lavit atque exsomnis fuit, cum eogitaret et fleret [p. 26]
et timore perturbationeque affecta pectora percuteret *).
Atque e leetu suo surrexit et leniter gradus descendit et
ad pistrinum*) venit, ubi molitriees ^) earumque liberi dor-
miebant. Velamenque fenestrae detraxit et cinere in id
iacto ad thalamum suum ascendit et id in solo posuit et
portas atque etiam seram®) caute clausit. Adeo autem
ingemuit ') suspirans amareque plorans, ut una e virginibus

Ceu^ai Toug tmoog sig rd apfiata adrou, rk xuxXeuaat naaavn^v yijv,
xal e?7rev Tzevre^pfjg izpbg latai^^. adXt<r^i^ra» ^ 6 xuptog fJLOu a^fiepov
ivrau^t t^ tw npwi dneXeutTT^ rrjv ddov cou,

1) lege ^.m^jLLLd

^) dig iS^X^ey Iwai^^ r^; olxtagt dic^X^ev rk 6 Ttsvre^p^g xal
maa ^ mj^iueta adrou elg roy xX^pov abxu>v»

') Deut. 9, 9.

^) Luc. 18, 13. 23, 48.

') lege ) -ifi|^ et |A1m4* '^' ^^' banc iectionem habet:
iA&ooaa npbg rdu TcuXutva eupe rryv ^uputpbv xa^Budootjav jtierd rwv r&c-
vwy a^T^^. Ergo Moyses. fioX&va legisse videtur.

®) xal row fio/Xdv tou atdr^pouv iite&Tjxsv abr^ ix too nsXaj^tou.

')lege Lm^U]

Digitized by

Google

— 26 —

vocem eius audiret, eius sodalis*), cui assueverat et quae
propterea ei propinquior erat quara sociae eius. Et post-
quam sex socias suas suscitavit, simul ad portam venerunt')
et fletus et vocem, suspiritus et gemitus Asenethae audive-
runt^ eamque rogaverunt: „Qua re es vexata, domina?
Aperi nobis, ut intremus et videamus". Neque vero Ase-
neth eis aperuit dicens: „Caput me dolet, et in lectu meo
sum; et melius est me solam esse in animi tranquillitate
quam in conversatione, quia etiam omnia membra mea
languida sunt. Neque tam valida sum, ut ad aperiendum
surgere possim. At statim in cubicula vestra revertimini
et e consuetudine vestra quieti vos tradite et a me abite".
Quae Asenethae oboedientes reverterunt. Postea quiete
surrexit et illud conclave intravit, in quo res eius iacebant,
et area aperta nigram vestem lugubrem, quae ei erat, ex
quo frater minor mortuus erat, deprompsit. Quam vestem
lugubrem cum accepisset, portas caute clausit. Et festi-
nanter Aseneth vestimenta laetitiae et virginitatis exuit et
ornamenta a se detraxit ac lumborum*) vinculo aureo so-
lute coronam auream de capite posuit et armillas torques-
que a se solvit. Quae omnia postquam congregavit, de
fenestra deiecit, quae in septentriones vergebat, et om-
nia idola et sculpta et imagines e locis, in quibus disposita
erant, depulsa de eadem fenestra deiecit; atque item sacri-
ficium libamenque in eorum mensis et omnes cibos ad eorum
praeparationem e fenestra misit et canibus alienis ad eden-
dum deiecit, cum in corde suo diceret: „Non expedit hunc
cibum impurum ac foetidum canibus [p. 27] domesticis
dari, sed alienis". Et postea cinerem a velamine sumpsit

*) 7jv ijj^dTnjoeu d<reve& napd itdffaq rag nap^ivoug.

') xal eZpey adriju xexXeiffjuLevT}^.

^) Hoc loco fragmentum Graecum desinit.

*) lege oi^'Lm

Digitized by

Google

— 27 —

et in solum cubiculi sui iecit ac lumbos sacco cinxit*) ct
cincinnos resolutos cinere conspersit atque constravit. Pec-
toraque manibus percussit et amare flevit in cinere in solo
domus per totam noctem iacens*). Ac mane vidit et 'ecce
lutum ex multitudine lacrimarum oculorum compactum erat
in fletu magno, quem fecit. Iterumque in cinerem se iecit
usque ad tempus vespertinum; quo modo Aseneth septem
dies egit neque panem edens neque aquam bibens septem
illis diebus poenitentiae et passionis animi humilitatisque
suae. Et prima luce diei octavi vox avium caeli audita
est, et canes eos, qui praeteribant via, latraverunt, et
Aseneth caput e cinere sustulit, quod debilis ac defatigata
erat poenitentia, quam in animo egit, ct ieiunio et humili-
tate. Ac genibus nixa surrexit et oculos in caelum sustulit
cineremque a capillo excussit adhuc flens et pectus percutiens;
et sub fenestram in orientem solem spectantem accessit et
consedit caput ad genua declinans. Os autem ex humilitate
clausum erat, et parvus fiiit cibus septem passionis dierum,
et ore per septem dies clauso in corde suo dixit: „Quid
faciam, quo eam? Et ad quem fugiam ac quid loquar,
ego virgo orphana et relicta deseri;aque? Onmes homines
me oderint, etiam pater materque exinde, quia deos odi
atque sperno, perdidi atque effeci, ut pedibus hominum
calcarentur ^). Parentes ac propinqui meidicent: „ Aseneth
non filia nostra est, quia deos perdidit et reiecit**; et re-
liqui homines, qui mihi invident, quod etiam eos, qui me
cupiverunt, repudiavi, ob banc meam humilitatem de me
gaudebunt. At Dominus, Deus excelsus et vaUdus Josephi
sapientis, eos, qui idola vana verentur, odit, quod Deus
zelotes*) et terribilis*) est in eos, qui deos alienos, opus

1) Gen. 37, 34.

>) Cf. n Sam. 12, 16.

*) lege ^OAiAjAJI)

*) Ex. 20,5. 34,14.
*) Deut. 10, 17.

Digitized by

Google

— 28 —

manum hominum^), timent. Quoniam etiam ego contami-
nata sum et verecundia eis immolavi et eos colens ab eorum
sacrificiis edi, [p. 28] non raihi fiducia Domini est, ita ut
Doimaum Deum caeli excelsum implorem. At quod audivi
Deum Hebraeorum esse Deum verum, miseratorem*) et
misericordem, patientem et multae misericordiae et veracem
et^ propitium et non disperdere et abundare, ut peccatis
averteret iram suam, et non accendere omnem iram suam
tempore humilitatis hominis, qui eum implorat, audeo eum
adire; et ad eum confugiam atque*) ei peccata mea erro-
resque confitebor, precesque meas coram eo adducam, num-
quid humilitatem*) ancillae suae videns mei miseretur. Cum
pater •) orphanorum, adiutor infirmorum, salvator pauperum
sit, ad eum loquar et clamabo". Et Aseneth ad fenestram
orientalem surrexit et manus ad caelum sustulit, metuit
autem, ne ore aperto ad Deum excelsum loquatur et nomen
sanctum memmoret atque vocet. Et iterum conversa ad
latus parietis fenestrae orientalis consedit; et faciem suam
verberabat et pectus manibus percutiebaf) dixitque in corde
suo OS non aperiens: „Ego sum imbecilla et orba ac soli-
taria, cuius os sacrificio et vanitate deorum Aegyptiorum,
meorum popularium, inquinatum est; nunc autem his lacri-
mis "et cinere et pulvere humilitatis animi mei poenitentiam
peccatorum meorum agens audeo os meum aperire et nomen
sanctum Dei misericordis implorare. Et si Dominus de me
iratus me castigabit, iUe me possidebit, et si me prorsus
verberabit % mihi medebitur". Atque ad caelum conspiciens

*) Deut. 4, 28. Ps. 135 (134), 15.

•) Ps. 86, 15.

^) Pa. 78, 38. Versio Latina est Becnndum Vulg.

*) P«. 32, 5.

*) I Sam. 1, 11. Ps, 25, 18.

•) P«. 68, 6 (5).

«) Job 5,18.

Digitized by

Google

— 29 —

turn primum os suum aperuit et ait: „Domine Deus mun-
dorum eorumque creator et omnia vivificans — ille invisi-
bilis lucem oriri fecit et eduxit, ille universum ex nihilo *)
creavit et caelum sustulit et turn fundamenta eius super
dorsum venti posuit ac terram*) supra aquam expandit,
ille saxa magna in voragine aquae posuit; et saxa non
merguntur, sed super ea ut folia feruntur, et lapides [p. 29]
vivunt et tibi, Domine, oboediunt et tua praecepta observant
neque negligunt, quod tu dixisti^), Domine, et omnia verbo
tuo vivifacta sunt, et tu omnia creavisti — ad te confugio
et cum clamore coram te preces meas eiFundo et peccata
erroresque confiteor. Miserere*) mei, Domine, quod tibi
valde peccayi et mala coram te feci; et [te] irritavi et
impie egi et mala, quae dici non decet, dixi, et impurum
ac pollutum*) os meum est sacrificiis idolorum libamini-
busque deorum Aegyptiorum, quae per errorem feci, eosque
colui et verita sum. Neque digna sum, quae ad te, Do-
' mine, os aperiam, ego Aseneth, filia Putipharis sacerdotis,
quae aliquando fiii virgo illustris ac regina et maior et
prosperior quam omnes homines; nunc autem orba et de-
serta et relicta ab omnibus hominibus ad te confugio atque
exclamo. Serva me, priusquam a persecutoribus meis pre-
hendar, quae sum sicut puerulus, qui timore motus ad
patrem fugit — is manibus extensis eum accipit et a terra
toUens eum pectori suo admovet; et puer manu coUum
patris complectitur atque vires capit et respirat ®) e timore
suo et apud eum acquiescit®); pater autem de concitatione
pueruli filii sui hilaris factus est. • Itaque, Domine, manus

») II Mac. 7, 28.

2) Ps. 24, 2.

3) Pg. 33, 9. 148, 5.

4) P8. 51, 3. 6. [1. 4].
*) lege fuJOLco

') *lego .jua^iliO et ^aJAALo

Digitized by

Google

— 30 —

porrige et me a terra tolle; nam ecce feram campi, leo-
nem grandem, qui me perseqitur, quod ille pater deorum
Aegyptiorum est; ego autem nunc idola odi, quod liberi
eius sunt, quos omnes abieci et delevi et a me propulsavi.
Atque nimirum mihi iratus est et me persequitur. Serva
me ab ungulis eius, Domine, et a dentibus eius me tuere,
ne rursus me rapiat et deleat et in ardorem flammae iaciat,
neve deinde ex hoc in ignem demissa ac tenebris induta
ab inferno horream et in imam foveam descendam, neve
belua me a mundo devoret et in saecula inteream. Immo
serva me, Domine, priusquam haec omnia me appetant.
[p. 30] Serva, Domine, desertam, quod parentes mei me
delinquunt et abdicant, quia deos spemo; et hodie orba
et misera sum, et tu solus es spes mea, Domine, pater
orphanorum, roborator infirmorum *), servator vexatorum.
Domine, miserere orbatae, miserae, destitutae, quoniam tu
es pater bonus atque benignus. Quis praeterea est, qui
tibi aequalis sit et propinquus in misericordia sua sicuti tu?
Ac quis est, qui longanimus et misericors sit instar tui?
En enim omnia dona Putipharis, patris mei, quae mihi ad
hereditatem dedit, inanitates humanae sunt, munus autem
tuae hereditatis, Domine, in aeternum existit neque intent.
Refer inopiam meam ad te, Domine, et mei miserere. In-
tuere in miseriam et simplicitatem meam*). Domine, mihi
condona, quia ab omnibus discessi et ad te confugi omni-
aque humana deserui et ad te recessi. Et in sacco cinereque,
spoliata ac privata regno et decore ornamentorum meorum^)
variorum*) ac diversorum, nigra veste lugubri induta sum
et sine pulchritudine splendida mundi mei. Apparatusque

1) lege ■ iSiiiV?

^ lego ^olo^iaA^o

^ lege ^AIa. I;

/) lege )^A£l1p

Digitized by

Google

— 31 —

cubilium meorum et corona capitis mei et vinculum lum-
borum^) aureum in terra iacent; et in cinere') animum
meum humiliavi, et in sacco guttur meum ingemiscens pul-
mentum cibosque expetit, nam ieiuna septem dies permansi
et afflicta sum inopia cibi, etiam hie cinis lacrimis meis
factus est lutum et id quasi in via transitus. Ac cenam
meam omnium ciborum canibus alienis dedi; ecce ego septem
dies septemque noctes neque panem edi neque aquam bibi,
ut lingua*) mea faucibus meis adhaereat et os foeteat
tamquam sepulcrum labraque mea arida sint tamquam testa *).
Atque visus faciei meaemutatus est*), et oculi mei aegro-
tant flendo, et robur meum a me discessit. Deosque, quos
antea per imprudentiam colui®), contemno et abieci atque
sivi eos ab hommibus conculcari et auferri. Quos aureos
argenteosve deserui et ex oculis meis removi et ad te, Do-
mine mi Deus, fugi. At tu redime me, quia per errorem
in te peccavi virgo errans et puerilis, quae mala [p. 31]
vana in Josephum, dominum meum, locuta sum nesciens
eum tuum filium esse, cum homines mihi dixissent eum
filium pastoris Chananaei esse. Quibus credidi et errol^e
ducta ilium despexi. Quis enira hominum talem pulchritu-
dinem atque sapientiam, virtutem atque vim genuit? Domine,
tibi eum commendo, quod \\x eum magis diligis quam
me. Tuere eum in sapientia . . .^)
') lege «*Lii

3) lego liriX^LoJDo
8) Ps. 22, 16. -•) ibid.
*) lege v-^J^MiA^)

^) lege ^091 ii>S*^

^} In codd. deest foliam. Qaae desiderantor e texto Latino
aifero: Et prospiciens Assenetb per tenestram, quae prospiciebat
ad orientem, yidit et ecce stella Incifer, et prope earn fisfom est
caelnm, et appaniit lux magna. Et videns Aaseneth ceddit in fietciem
suam ffuper cineres, et ecce yir descendens de caelo stetit mper

Digitized by

Google

— 32 —

. . . . et invenies. Atque Aseneth in'conclave suum ingressa
favum mellis magnum et plenum repperit,qui ut nix albus erat
et in mensa iacebat; etmeleius sicut guttae roris tertiicaeli
et eius odor ut odor suavis spiritus vitae. Et Aseneth
mirata in corde suo dixit: „Profecto hie favus ex ore ilhus
viri exiit, quod eius odor est ut odor suavis oris illius".

caput Asseneth, et vocavit earn ex nomine, quae prae timore non
respondit. Et vocayit earn secundo Asseneth, Asseneth. Quae ree-
pondit: Ecce ego, domine, quia es? annuntia mihi. Qui ait: ego
sum princepB domus Dei et princeps exercituB Domini. Surge et
sta super pedes tuos et ioquar ad te. Et levavit Asseneth caput.
Et ecce vir per omnia similis Joseph, stola et corona et virga regia,
cuius vultus sicut fulgor, et oculi eius sicut radii soils, capilli ca-
pitis ut flamma ignis. Et videns Asseneth timore percussa cecidit
in faciem suam, quam confortans Angelua et illevans ait: depone
cilicium istud nigrum, quo induta es, et cinctorium tristitiae tuae
et saccum de lumbis tuis et excute cine rem de capite tuo et lava
faciem tuam et manus tuas aqua vivente et oma te oruamentis
tuis et Ioquar ad te. Quae cum ornasset se festinanter, rediit ad
Angelam« Cui Angelus: denuda caput tuum a theristro, quia virgo
es. Confortare et gaude Asseneth virgo, quoniam nomen tuum
scriptum est in libro viventium et non delebitur in aeternum.
[Ps. 69, 29. Apoc. 3, 5.] Ecce ab hodierno die renovata es et vivi-
ficata et manducabis panem benedictionis et potum bibes iucor-
ruptionisy quae ungeris chrismate sacro. Ecce dedi te ho die sponsam
Joseph, et nomen tuum non vocabitur amplius Asseneth, sed multi
refiigii. Nam poenitentia exoravit pro te altissimum, quae est
filia altissimi, virgo hilaris ridens semper et modesta. Cumque
quaereret Asseneth ab Angelo nomeu eius, respondit: nomen meum
scriptum est digito Dei in libro altissimi, et omnia, quae in libro
illo scripta sunt, insatiabilia [in Spec. Hist. Berol. legitur: ineffa-
bilia] sunt, ne convenit homini mortali vel audire ilia vel dicere.
Et ait Asseneth tenens summitatem pallii eius: Si inveni gratiam
in oculis tuis, sede nunc paululum super lectum istum, super quem
nemo unquam sedit', et praeparabo tibi mensam. Et dixit Angelus:
affer cito. Et apposuit panem et vinum suave oleris vetusti et
mensam novam. Et ait Angelus: affer mihi et favum mellis. Cum-
que ilia contristata staret, eo quod favum non haberet, ait ei An-
gelus: intra in cellarium tuum, et invenies favum mellis super
mensam tuam«

Digitized by

Google

— 33 —

Quern favum Aseneth cepit et viro tulit posuitque in mensa
ante; eum constituta, et vir ei ait: „Cur dixisti: „Non
est favus in conclavi meo", atque en favum mirum fers^.
Atque Aseneth verita: ^Domine, inquit, numquam favus
in cubiculo meo fuit, sed tu dixisti, et factus est et e tuo
ore exiit, nam eius odor est ut odor suavis oris tui". Ac
vir de prudentia Asenethae gavisus et eam ad se vocavit
et dextram suam extensara capiti eius admovit. Timuitque
Aseneth a scintillis ignis, quae ex illius manu prodibant
quasi ex ferro ardente. Vir autem hilaratus, quod earn ti-
mentem videbat: „0 te felicem, inquit, Aseneth, cui occulta
Excelsi manifesta sunt; et beati illi, qui Domino Deo ex-
celso in poenitentia adhaerent, quod ab hoc favo edent et
in aeternum vivent, quia hie est spiritus vitae. Hunc enim
apes volucres paradisi Dei Eden vivi [p. 32] ex rore rosae
vitae, quae est in paradise, paraverunt, eo quod angeli
Dei ab eo edunt, et omnes electi Dei et filii Excelsi ab eo
edunt, quia favus vitae est. Quicunque ab eo ederit, non
morietur, sed in aeternum vivet*). Et vir manum suam
dextram porrexit et parvam partem favi sumpsit et edit;
et quod superfuit, in ore Asenethae posuit. Et vir Asene-
thae: „Es igitur, inquit, panem vitae atque bibe poculum
vitae unguereque oleo incorruptionis. Ab hoc die et ultra
corpus tuum flores vitae e terra *) Excelsi proferet, et etiam
membra tua tamquam cedri paradisi pinguia fient, ac vires
non languescentes te roborabunt, ed adolescentia tua in
aeternum manebit, neque senectutem videbis, atque pulchri-
tude tua numquam deerit. Fiesque mater urbium muro
munita iis ^) , qui ad nomen Regis, Domini Dei mundorum,
confugiunt." Dextramque suam extendit, et id, quod a favo

*) Joh. 6, 51. 58.

*) *legendum est cn^h]

>) *legendum est ^-^--P

Digitized by

Google

— 34 —

fregerat, in eo completum est, et factus est, ut antea fuerat,

cum eum nondum tetigerat. Iterum dextram suam ad fa-

vum porrexit et eum digito suo dilucide a latere orientali

tetigit et ad se partem eius traxit. Et rursus dextra ex-

tensa digito suo latus favi occidentale attigit, et dum eum

ad se admovet *) , in via mellis sanguis factus est. Manu

denuo extensa partem septentrionalem favi digito attigit et

ad se traxit, et in via mellis iterum sanguis extitit; ac

rursus manum porrexit et partem meridianam favi digito

suo tetigit et sibi adduxit, iterumque in via mellis sanguis

factus est. Atque Aseneth a sinistra eius stans omnia^

quae vir fecit, vidit. Dixitque vir ad favum: „Age, videre

statim, magna turba apium, ex cellis favi mellis." Et ceUae

erant innumerabiles, multae myriades, et ex omni cella

apparuerunt et revixerunt myrias^ myriadum et mille

millia apium, quae albae erant sicut nix. Alaeque eaifum

ut color purpurae et iacinthi et cocci et byssi auro texti;

et corona [p. 33] aurea in capite uniuscuiusque earum

erat, et eis aculei acuti erant, sed non laedebant; et circu-

mierunt ^) et apprehenderunt Asenetham et ex ea a vestigio

usque ad verticem se suspenderunt. Atque electae et magnae

ut reginae erant apes, quae erant ex fragmentis, quae per

virum a favo fractae erant. Paciemque Asenethae tenentes in

eius labris favum instar eius, qui ante virum iacebat, fece-

runt, et plurimi mellis plenus erat; et omnes illas coUegit,

et a melle favi, qui in ore Asenethae erat, ederunt*).

Quas ad apes vir: „Ite, inquit, ad loca vestra". Pluri-

maeque earum surrexerunt et volaverunt et in caelum versus

profectae sunt. lUae autem, quae Asenetham violare vo-

>) Yersio Latina reddit: »6t via digiti eius facta est in san-
guinem.€

«) Dan. 7, 10. .
') lege ^iAO^Zilo

*) lege «iLo1 vel ^)

Digitized by

Google

— 35 —

lebant, m terram lapsae mortuae sunt. Atque vir sceptrum,
quod in eius manu erat, ad apes mortuas porrexit dixitque:
„Surgite*) vos quoque et ad loca vestra ite, in aulam
turri Asenethae propinquam, et habitate et manete in ar-
boribus frugiferis". Rogavitque vir Asenetham: „Vidistine
illas, Aseneth"? Quae respondit: „Vidi, mi domine". Dixit-
que vir ad earn: „Ita evenient omnia verba, quae ad te
hodie dixi". Rursus vir manu extensa fragmentum favi
attigit, atque ignis a mensa ascendit, qui favum absumpsit,
sed mensam non laesit neque ea potitus est. Et odor
exustionis favi suaviter per totam domum domicilii Asene-
thae flavit. Dixitque Aseneth ad virum: „Domine, apud
me septem virgines sunt, aequales meae et mecum nutritae,
et eas diligo quasi sorores meas. Quas tibi vocabo, et eis
benedic ut mihi!" Aitque vir: „Voca eas"; et Aseneth
septem virgines vocavit, etante eum constiterunt et vir eis:
„Vobis, inquit, benedicat Diminus Deus excelsus, et sitis
septem columnae in urbe refugii, et omnes filiae domus
urbis refugii, et omnes filiae domus urbis refugii electa^ ad
vos et per vos ') in aeternum conquiescant". Dixitque vir
ad Asenetham: „Nunc mensam aufer"; et dum Aseneth
mensam aufert, vir coram ea mutatus est. Ac cum sus-
piceret, ecce currum') quattuor equorum, qui in caelum
versus in orientem solem ivit. Et species [p. 34] currus
fulgebat et lucida erat ut ignis et species equorum ut ful-
gura, ac vir super curru stabat. Et Aseneth locuta est:
„Vero stulta atque audax*) fui, quod haec locuta sum
dicens virum in conclave meum venisse, neque scivi Deum

^) lege ^^iV)nn

*) legendum eit ^aso
») Of. II Reg. 2,11.

Digitized by

Google

— 36 —

ex caelo in ciibili*) meo visum esse', et nunc ad caelum
revertitur". Dixitque Aseneth: „Condona servae tuae, quod
per imprudentiam verba mea locuta sum".

Quae cum in animo suo cogitaret, intrat adolescens
Putipharis et domi nuntiat: j^En vir Dei, Joseph venit,
et lictor eius apud portam aulae stat". Et Aseneth nu-
triciumsuum, praefectura domus patris, vocavit dixitque ei:
„Paratus es et instrue domum paraque magnam cenam?
quia Joseph, validus Dei, ad nos hodie veniet". Nutricius
autem in eam conspiciens, — facies enira eius tristis erat
passione poenitentiae septem dierum — dolore de ea afifectus
est et flevit et eius dextram prehensit atque osculatus est
et ait: „Quid tibi est, filia mea, quod facies tua moesta
est"? Cui respondit: „Caput mihi vehementer doluerat, et
sonanus mihi raptus erat." Et statim nutricius eius abiit,
ut domum et cenam pararet. Aseneth autem viri eiusque
verborum recordata^) profecto conclave suum secundum
intravit, quo loco erant arcae ornamentorum eius. Aperuitque
et prompsit stolam principalem fulgentem et induit et vin-
culis lumborum aureis accincta est; atque armiJlas in ma-
nibus posuit et spiras in pedes et in coUum torquem dis-
colorem lapidibus preciosis multis coronamque auream in
caput induxit, omnia ornamenta pura. Et in corona eius
iacinthi a fronte videbantur et sex lapides magni pretii, et
theristrum sponsae erat in capite eius, et sceptrum in ma-
num cepit. Sed verba nutricii reminiscens, qui ei dixe-
rat nigram moestamque esse faciei specicm, valde inge-
muit et contristata dixit Aseneth: „Si ita Joseph me
videbit '), mo contemnet." Et uni ex virginibus suis sociis

^) lege ^^jJoL^

^) ^901^90 sic in ma., sed litera 9 ante L^ delenda est.

') lege ^J]^

Digitized by

Google

— 37 —

praecepit, ut sibi aquam puram ex fonte ferret. Quae in
pelio sustulit, et dum [Aseneth] ad lavandum se declinat,
faciera suam quasi radios solis videt et oculos suos sicut
[p. 35] Luciferum orientem et maxillas suas ut campos
Excelsi, in quibus rubebat ut sanguis horainis, et labra sua
ut rosa vitae e stirpe carpta dentesque ut arma ad bellum
parata atque capillum capitis sicut vitem paradisi Dei
fructibus abundantem et cervicem ut insulas requietis an-
gelorum in caelo pectoraque sua tamquara monies amoris
Excelsi. Atque Aseneth se *) in aqua videns de specie
sua stupuit neque prae gaudio faciem lavit. Locuta enim
est : „Fortasse banc pulchntudinem decoram abluo".
Accessitque denuo eius nutricius, ut ei omnia esse parata
renuntiaret. Qui cum earn conspexisset, properavit, sed
loqui non potuit et timore affectus ante pedes procubuit
et turn demum dixit: „Qui est, mea domina, hie aspectus
praeclaiiis atque mirabilis pulchritudinum divinarum? Do-
minus Deus caeli vere te sponsam filii sui natu maxinri
elexit". Et iuvenis venit et Aserethae nuntiavit: „Ecce
Joseph est in limine aulae". Atque Aseneth festinans
cum septem virginibus sociis gradus descendit ad occursi-
onem Josephi, et in limen domus constiterunt. Et Joseph
in aulam venit, ac portae clausae sunt, et omnes alieni

foris manserunt et *) Aseneth Josepho obviam

ivit. Quam cum Joseph aspexisset, etiam ille de pulchri-
tudine eius miratus et eam allocutus est: „Quis es tu?
Statim mihi indica!" — jjEgo, inquit, sum Aseneth puella
et ancilla tua, quae a me idola amovi et deos contemno
ac sperno; et hodie vir ad me ex caelo venit, qui mihi
plinem vitae dedit — et edi — et poculum benedictum —
et bibi — dixitque mihi: „Te Josepho sponsam dabo, et ille

^) lege ^^e.%

Digitized by

Google

— 88 —

tibi sponsus in aetemum erit". Etiam ait: „Ne amplius
nomen tuum appelletur Aseneth, sed nomen tuum appelletur
urbs refiigii, quod in te ad Deum excelsum populi et fa-
miliae, gentes a<5 nationes confugient ac se abdent". Dixitque
mihi: „Ibo etiam ad Josephum et cum eo haec verba de
te communicabo". [p. 86] Atque nunc tu, mi domine,
scis, si vir ad te venit et tecum de me locutus est". Et
Joseph Asenethae respondit: „Benedicta sis Deo excelso
et nomen tuum in aetemum benedictum, quod Deos muros
tuos in altitudine posuit; muri enim tui sunt ex adamante
vitae, quod filii Dei nostri vivi in urbe refugii habitant,
quibus Dominus Deus noster in aeternum imperabit, nam
ille vir, qui ad te hodie venit, mihi haec fere verba de te
dixit. Et nunc veni ad me, virgo pura! Cur stas procul
ex adverse?" Et Joseph manus suas extendit et nutu ocu-
lorum suorum Asenetham vocavit. Etiam Aseneth manibus
extensis ad Josephum cucurrit et ad coUum eius incidit et
ci se adiunxit*), et spiritu revixerunt et inter se adhaesorunt*).
Atque Joseph Asenetham osculatus est et ei spiritum vitae
dedit et iterum eam osculatus est et ei spiritum sapientiae
dedit et tertium eam osculatus veritatis spiritum ei dedit.
Manusque compresserunt et inter se amplecti sunt, et Ase-
neth Josepho: ^Veni, inquit, et intra domum nostram, quia,
domine, cenam magnam in dome nostra paravi;" ac manus
invicem prehenserunt, et eum in domum suam introduxit et
throno patris collocavit. Et aquam tulit, ut pedes eius
lavaret, et Joseph dixit: „ Appropinquet ^ una ex virgini-
bus et pedes meos lavet." Aseneth autem ait: „Non ita,
mi domine. Cur una ex illis puellis pedes tuos, mi domine,
lavet? Potius ego, puella et ancilla, pedes domini mei

^) lege oi^aoJo

>) Gf4N51deke \. c. S 819.

Digitized by

Google

— S9 -

layabo *), quod tui pedes mei pedes et tuae manus mead
manus et tua anima est mea anima," et eum ursit pedes-
que eius lavit. Et Joseph manus eius spectavit ut manus
vitao, et digitos eius ut digitos scribae periti dilectique.
Tum Joseph dextra sua earn cepit et in caput osculatus
est, et ilia a dextra eius assedit.

Et pater materque et propinqui eius omnes ex agro
hereditatis suae reverterunt et Asenetham conspexerunt quasi
speciem [p. 37] lucis et eius pulchritudinem sicut pulcbri-
tudinem caeli, et earn prope Josephum sedentem et veste
nuptiali indutam viderunt atque de eius pulchritudine mirati
deum laudibus etulerunt, qui animat et mortuos excitat.
Deinde ederunt et potavenint. Dixitque Putiphar ad Jo-
sephum: „Cras magnates satrapesque terrae Aegypti vor
cabo et nuptias parabo, et Asenetham in matrimonium du-
ces." Et Joseph respondit: „Cras revertar ad Pharaonem
regem, quod tamquam pater meus est et me terrae praefecit.
Quocum de Asenetha loquar, ut mihi eam inter uxores det."
Et Putiphar respondit: „Proficiscere in pace." Hoc die
autem Joseph apudPutipharem ipsum mansit neque Asenetham
cognovit, cum Joseph diceret: „Non decetvirum, qui Deum
timet, ante nuptias sponsam suam cognoscere."

Atque Joseph ad Pharaon«m dixit: „Da mihi uxorem
Asenetham, filiam Putipharis, sacerdotis Heliopolis." Dixit-
que Pharao ad Josephum: „Ecce haec tibi destinata fuit
ex aetemo et coram Deo." Et Pharao Putipharem vocavit
et Asenetham adduxit et de eius pulchritudine admiratus
est aitque: „Benedicta a Domino, Deo Josephi, quod ille
filius natu maximus Dei est, etiam tu filia Domini appella-
beris et sponsa Josephi ab hoc tempore et usque ad ae-
ternum." Ac Pharao Josepho Asenethaeque propinquavit et
eis coronas aureas, quae in domo eius ex aeterDO obserratae
erant, imposuit. Et Pharao Asenetham a dextra Josephi

Digitized by

Google

— 40 —

collocavit et manum suam eorum capitibus imposuit et eis
benedixit, cum diceret: „Vobis benedicat Dominus Deus
excelsus et benedicat et glorificet vos in aeternum." Vertitque
Pharao altemm ad alterum, et inter se osculati sunt. Quo
facto Pharao nuptias et magnain cenam et naagnum septem
dierum convivium para\it et omnes magnates Aegypti et
omnes reges populorum vocavit et per totam Aegyptum ter-
ram proclamavit omni homini, qui opus septem diebus nuptia-
rum Josephi atque Asenethae faceret, moriendum esse. Postea
[p. 38] Joseph ad Asenetham ingressus est*), et Aseneth
a Josepho concepit et Manassen et post hunc Ephraim in
domo Josephi peperit.

H}Tnnus ac celebratio Asenethae in Deum excelsum:
„Peccavi coram te, Domine, multum, ego Aseneth, filia
Putipharis, sacerdotis Heliopolis, urbis solis, qui in omnia
inspicit. Peccavi et mala coram te feci. Ac tranquilla in
domo patris mei fui, sed superba elataque. Peccavi coram
te et deos innumerabiles timui et ab eorum sacrificiis edi
et ab eorum libaminibus potavi neque Dominum, Deum caeli,
cognoveram neque Excelso vivo confisus eram, sed in gloria
(iivitiarum mearum et pulchritudine mea fiduciam meam
posueram, et superba atque elata fui et omnem virum in
conspectu meo eosque, qui me petebant, sprevi. Peccavi
coram te, Domine, multum et garrule ad te in vanitate
locuta sum in superba mea dicens nullum principem in terra
esse, qui me pudefaceret, sed me sponsam filii maximi natu
regis Aepypti fore, dum Joseph, fortis Dei, veniret. Qui
a, fastu atque superbia mea me detraxit et me a viribus
meis debilitavit et pulchritudinibus suis me venatus est et
sapientia sua me captavit ut piscem hamo et spiritu suo
me vitae subiecit atque robore suo me roboravit et me
ad Deum admovit'), caput et dominum mundorum. Ac

») Gen. 80,4-6. 38,2-8.
i) lege ^.ijAj^o

Digitized by

Google

— 41 —

manibus ducis exercituum Excels! mihi panis vitae datus
est et poculum sapientiae, et ei sponsa in aeternum
facta sum."

Quae postquarti gesta sunt, septem*) ubeitatis anni
praeterierunt, et septem inopiae anni appropinquaverunt.
Et Jacob dc Josepho filio suo audivit, et Israel profectus
et in Aegyptuni cum omnibus domi suae natis ingressus
est die wesimo uno mensis secundi anni secundi famis et
in terra Gesscn habitavit. Dixitque Aseneth ad Josephum:
„lbo et videbo Israelem patrem tuum, qui mihi est tam-
quam Deus." Aitque Joseph: „Me^um patrem meum
videbis"; et Joseph Asenethque in Gessen venerunt, et eis
Josephi fraires obviam iverunt [p. 39] et eos proni in terram
adoraverunt. Intravemntque ad Jacobum super lectu suo
in senectute bona*) sedentem. Quem Aseneth intuita ad-
mirata est, quod Jacob pulchra specie erat, et eius senectus
pulchritudiuem iuvenum splendidorum superabat. Et caput
eius erat sicut nix et capillus densus ut avena, et extremitas
barbae candidae ad eius pectus descendebat, et oculi laeti')
et fulgentes et maxillae eius et humeri et brachia in firmi-
tate erant ut species angeli et femora cruraque eius tam-
quam viri fortis. Atque erat Jacobus ut vir, qui cum Deo *)
pugnavit. Quem cum Aseneth videret, stupefacta prona in
terram adoravit. Dixitque Jacob ad Josephum: „Haecne
nurus mea uxor tua est? Benedicta tu Deo excelso." Quam
Jacob ad se vocavit et benedixit et osculatus est; et Ase-
neth manus suas porrexit et coUum Jacobi amplectens a
terra ad eum se erexit, quasi qui ex bello in domum suam
post multum tempus redit. Postea ederunt ac potaverunt;
et Joseph et Aseneth profecti sunt, ut domum redirent.
Quos comitati sunt filii Liae soli fratresque Josephi, filii

1) Gen. 41, 53. 54.
•) Gen. 25, 8.

') lege ^a'^o
*) V. Gen. 32, 29.

Digitized by

Google

— 42 —

autem Balae et filii Zelphae, ancillarum Liae et Rachel, eos
non comitati sunt, quod doli prions recordantes tiraebant.
Ac Levi a dextra Asenethae gressus manu sua prehensit
et Joseph ab eius sinistra. Et Aseneth Levi araabat magis
quam oranes Josephi fratres, quod Deo vivo propinquus erat.
Qui vir propheta et pnidens erat et eius oculi') aperti'),
atque verba scriptorum librorum caeli scripta digito Dei
exploravit arcanaque Dei scivit, quae ei patefacta erant, et
Asenethae arcana praesignificavit, quod eius mens sciebat
de illius in excelsis requiete et moenibus illius in saecula
adamantinis fundamentisque, quae quondam in lapide petrae
firmae in septem caelis posita sunt.

Quo tempore Joseph et Aseneth praeterierunt, filius
Pharaonis natu maximus ex adverse eos conspexit et cum
Asenetham conspexisset, zelo incitatus eam cupivit. Inge-
muitque [p. 40] et insanivit de eius pulchritudine, cum
diceret: „Cur ita?" Atque Pharaonis filius nuntios misit
et Simeonem et Levi ad se vocavit. Qui viri convenenmt
et in eius conspectu constiterunt, et prunogenitus Phara-
onis ad eos: „Scio, inquit, vos viros valentiores esse quam
omnem virum terrae et his manibus vestris Sichem urbem
vastavisse^) et his duobus hastis tria miUia virorum belli-
cosorum interfecisse. Atque ecce ego hodie omnino vobis
socius et amicus fiam et vobis aurum et argentum multas-
que opes et magnas possessiones bonas dabo, sed unam
rem a vobis postulo, quam mihi per amorem faciatis, quod
ignominia Joseph frater vester me affecit et contempsit,
cum Asenetham uxorem meam caperet, quae mihi autiquitus
debita est. Nunc venite, mihi iurate, et cum Josepho featre
vestro pugnemus et eum hasta mea interficiamus, et Ase-
neth mihi uxor fiat et vos fratres et amici veri. Sin autem

») Num. 24, 4. 16.

^) lege ^mIA^o
') Cf. Gen. 34. 25.

Digitized by

Google

— 43 —

haesitatis remoraminique atque banc rem repudiatis, ecce
haec acies hastae meae in vos est stricta." Quae cum
diceret, hastam suam splendere fecit et aciem ostendit.
Ac viri Simeon et Levi*) ubi ea audiverunt, quae Phara-
onis natu maiimus rebeUiter dixerat, vehementer obstu-
puerunt; et Simeon audax erat atque iracundus et consilium
cepit, ut statim gladium suum stringeret ac primogenitum
Pharaonis occideret, quod dure et audacter locutus erat.
Levi autem, cum rationem mentis Simeonis intellexisset,
quoniam propheta erat et vates, et oculi eius aperti erant, in
Simeonis pedem calcavit et ei significavit, ut sileret et ab
ira sua. conquiesceret; dixitque ad Simeonem inter se et
eum: „Cur iratus et iracundus es de hoc viro? ac nos
Deum veremur neque malum ^) pro malo reddere solemus."
Dixitque Levi filio Pharaonis palam et sine ira placide:
„Quare sic loquitur') dominus noster ad nos viros Deum
colentes? et pater noster propinquus et cams Excelso est,
et Joseph frater noster est tamquam filius Dei atque eius
natu maximus; ac quomodo hoc malum facere possumus
et peccare*) in Deum et coram [p. 41] Israel patre nostro
et Josepho fratre. Atque nunc verba mea audi: Non decet
uUum virum Deum colentem ullum hominem uUo modo
laedere neque, si quis viro, qui a Deo timet, obfuit, hunc
gladio in manu sua per ultionem vindicata facere. Atque
cave, ne in Josephum fratrem nostrum haec cogites, ne
acie hastarum, quae in manibus nostris sunt, cadas."
Et acies suas ostenderunt dixeruntque: „Vides has hastas
acutas; his duobus gladiis pro ignominia Dinae, sororis
nostrae, Sichimos ulti sumus." Filiusque Pharaonis con-
spicatus valde timuit et exterritus propter metum in terram
ante pedes Simeonis et Levi lapsus est. Et Levi manu

>} lege ^a^o

3) Rom. 12, 17. I Tlie89. 5, 15.

«) Gen. 44, 7.

*) lege ]^^

Digitized by

Google

— 44 —

porrecta eum erexit et allocutus est: ^Surge et noli me-
tuere, sed tantum redi et avertere a malis tuis, neve in
Josephum fratrem nostrum dolum cogitaveris.'"^ Atque ex
conspectu filii Pharaonis Simeon et Levi exierunt. lUe
autem insanus factus ^) et vehementer de Asenethae pulchri-
tudine cruciatus est. Et servi eius ei locuti sunt: „Ecce
filii Balae et Zelphae, ancillarum Liae et Rachel, uxorum
Jacobi, Josepho et Asenethae aemulati sunt^) oderuntque.
Hi consilio tuo obsequentur et voluntatera tuam facient."
Etiam ad eos filius Pharaonis nuntios misit ac noctu ad se
vocavit. Qui Venerunt et coram eo constiterunt. Et eos
allocutus est: „Vos viri bellicosi et validi." Dixeruntque
ei Dan et Gad, fratres maiores: „Dominus noster loqua-
tur'), quod servi tui audient et voluntatem tuam facient."
Ac filius Pharaonis magna laetitia affectus servis suis prae-
cepit: „Discedite paulum ulterius, quod mihi verbum cum
his viris in occulto est." Quibus omnibus remotis filius
Pharaonis: Ecce vita*), inquit, est coram me et mors,
eligite vobis vitam, quod vos viri validi estis, et nolite mori
quasi mulieres, sed firmi este et ultionem ex adversariis
vestris petite; audivi enim Josephum fratrem vestrum ad
Pharaonem loquentem : „Servi mei sunt filii Balae et Zel-
phae, qui me per dolum et invidiam vendiderunt; et si-
mulac dies^) luctus patris mei appropinquaverint, eos
ulciscar et a terra removebo, ne filii ancillarum [p. 42] cum
filiis ingenuarum hereditatem accipiant." Atque Pharao
eum laudavit dixitque ei: „Bene patientia uteris*); et illo

11

*lege )jA^i^

«)lege ^^1^
>) I Sam. 3, 9. 10.
^) Dent 30, 19.

■) Omissum videtur jA y^ ^ j cf. Gen. 27, 41. .
'') lege ZLoaJ^

Digitized by

Google

— 45 ^

tempore te in ultione tua iuvabo." Et viri cum haec verba
audivissent, vehementcr perturbati et angusti faoti sunt et
filio Pharaonis dixerunt : „Te, Domine, rogamus, nos iuva*)."
Quibus respondit: „Vos iuvabo, sed nimirum dummodo
me sequamini." Dixeruntque viri: „En nos tui servi co-
ram te stamus; die, iam a nobis voluntas tua fiet." Et
filius Pharaonis ait: „Ecce ego hodie Pharaonem patrem
meum interficiam, quod Josephum tamquam patrem diligit,
et eius loco regnabo. Vos autem Josephum fratrem vestrum
perdite, atque Aseneth denuo, sicuti desiderium meum est,,
uxor mihi IBat." Quod se acturos esse viri polliciti sunt
dixeruntque: „ Josephum ad Asenetham loquentem audi-
vimus: „I eras in agrum hereditatis nostrae, nam est
tempus vindemiae". Et cum ea sexcentos viros fortes
beUicosos dedit et quinquaginta praecursores*). Nunc
loquamur, et dominus noster audiat et nobiscum milites
det.". Ac duo millia virorum — quingenos viros uni viro
— quattuor ducibus dedit et eos praefectos quingentorum
fecit. Dixeruntque Dan et Gad: „Nos noctu proficiscemur
et in arundine saltus vallis insidiabimur; tu autem quin-
gentos sagittarios sume et nos praecede; et nos ex insi-
diis silvae surgemus et sexcentos viros, qui cum ea sunt,
occidemus; ac si ilia in curru fugiet, ei obviam i et in eam
age ad voluntatem tuam. Atque postquam Joseph de
Asenetha contristatus erit, nos eum necabimus et duos
filios eius in eius conspectu occidemus.^* Filiusque Phara-
onis cum haec verba audivisset, gavisus eos e conspectu
suo cum duobus millibus virorum armatorum demisit.
Qui in vaDem ^) profecti in arundine saltus insidiati et
divisi sunt — quingenti viri hinc et quingenti inde — ^ et
viam in medio relinquerunt.
*)lege ^i^:^

*) leg© )j(ll^^
•) lege )V^>iV - '

Digitized by

Google

— 46 —

Filitis Pharaonis nocte surrexit et ad patrem ivit, ut
eura gladio interficeret; sed custodes patris eius eum im-
pcdivcrunt, [p. 43] ne intraret, et eum interrogaverunt:
,,Qttid lubes, domine?" — „Patrein, inquit, videre volo,
qnod ad vindemiam vinitoruin meorum iturus sum." Cui
custodes responderunt: „Dolore enim capitis pater tuus
gravatur hac nocte et qnietem desiderat; atque neminem
ad eum ingredi, ne te quidem primogenitum suum iussit."
Cito filius Pharaonis reversus secum quingentos viros sa-
gittarios cepit secundum consilium Dan et Gad et prae-
gressus in loco se abscondit. Dixemntque Nephtali*) et
Aser, fratres minores, ad Dan et Gad: „Gur denuo mala
contra Israelem patrem nostrum et contra Josephum fra-
trem cogitatis, quoniam Dominus eum quasi pupillam*)
oculi custodit? Nonne prius eum vendidistis? Atque ecce
est rex et praefectus terras et tritica cibi dat et redemit
et conservat multos. Ac nunc si ei maleficere tentabitis,
rursus in caelum ascendet et in vos ignem mittet, qui vos
devorabit*), quia angeli Dei pro eo dimicant et eum iuvant."
Et Dan ed Gad iis irati locuti sunt: ,,81 minus, tamquam
mulieres moriemur."

Mane Aseneth surrexit et Josepho ait: „Ut dixisti, in
agrum hereditatis nostrae in vineam ibo, sed animus meus
Veritas est, ne te priver." Cui Joseph: „Bono animo es,
inquit, neve timueris, sed statim proficiscere, et Dominus
tecum sit atque te ut pupillam oculi tueatur a*) facinore
ftialo; etiam ego iturus sum ad praeparanda atque do-
nanda alimenta vitalia cibumque multorum, ne in terra
pereant." Et Aseneth viam suam ingressa est, atque Joseph
quoque se in viam suam vertit. Cum Aseneth in locum

*) Deut. 32, 10. Pi. 17, 8.
»)I-eT. 9,24. 10,2.

^ Aut legendum eit ^o, aut alteram Ttrbiwi deeit.

Digitized by

Google

-- 47 -

vallis yemsset et sexcenti viri cumea, viri ex k^iis pro-
dierunt et ciii» viris Asanethae aaantts caQseruerojit at eos
interfecerujit et quinquagmta praecursores; Ai^aath auieia
in curru suo effugit.

Atque Levi fratres suos, filios Liiae, de msidiis cer-
tiores fecit, et uiMisquisquegladiiim ad femur apposuit, et
scuta ceperunt brachiisque iiidumi&t et ianceasjsttasdbttas
prefaenserunt Et statim pea: secuti saat «t cito ad As^ae-
tham accelerayeruut. Cui cum fugeret, {p. 44] en filkis
Pharaonis occurrit et cum eo quinqiAaginta equttes. Et
Aseneth euiu con^icata tiiauit et yeheoieQier coucussa
fiom^ DoBdiai, Dei exoelsi, advocant Beniamia mi&m
cum ea in curru fuit; et BeniaHiin puer erat et pukhdr
et Deuzu coitus atque valde auiiaQsus atque e curru des-
cendit «t sibi lapides') ieves e yalle coUegit «t mani^is
completis in filium Pharadsis animose iecit neque aberrayit^
sed tempus eius sinistram ferut et yeban^enter eum vul*-
neravit, ka ut filius Pbai:a^is in tenram caderet. Ceiedterque
Beniamin in petram altajn . ascendit et aurigae oairus Aser
nethae praecepit: ,,Porr^ luihi lajpides ^x vaJk/^ Qvu
ei apportavit numero duodequinquaginta lapidjes, q«orujaa
quoque singulos viros interfecit, duodequinquagiiota faoKuaes^
qui filium Pharaonis secuti want.

Filii Liae Ruben, Sioieon, Leyi, Judas, Issachar^ Zmt
bulon, yiros, qui in arundine saiHus vallis insidias paiia-
yerant, persecuti subito oppresserunt omnesfu^ interfeoerunt,
hi sex iuyenes filii Liae. Quorum e conspectu Dmu et Gad,
JSlii Balae «t Zeiphae, fratres eomm, fugemnt dixeruntfuci:
^,Parimus per fratres nostros.; et filius Pharacmis yictus et
vulnere mortifero per Beniamin aflfectus est. Et nunc y^ite,
Asenetham et Beniamin fratrem nostrum iuterfidamus et
fugiamus et ad saltus in yalle arundinis coefuji^aaius.''^ Ac
gladiis strictis sanguine tincti advenenmt, et Aseneth eos

») cf. I Sam.*ir,ta;«.

Digitized by

Google

— 48 —

intuita locuta est: „Dominus ille, qui me e morte ani-
mavit atque dixit: „Anima tua in aeternun vivet", me eri-
-piat ac liberet a gladio virorum illorum fraudulentorum."
Qui cum preces Asenethae audivissent, gladii ex eorum
mianibus super terram in pulverem lapsi sunt, et postquam
filii Balae et Zelphae hoc viderunt, valde veriti ac per-
turbati sunt et dixerunt^): „Re vera Dominus nobiscum
pro Asenetha dimicat*)." In terram se proiecerunt et
adoraverunt et allocuti sunt Asenetham: „Miserere et con-
dona servis tuis, quod domina nostra regina est; et nos
mala in te fecimus, sed Dominus nobis [p. 45] secundum
opera nostra reddidit^), ac nunc tibi supplicamus, miserere
nostri et ex manibus fratrum nostrorum serva, quia illi
poenas iniuriae tuae expetentes gladios sues in nos para-
verunt." Quibus Aseneth: „Animosi este, inquit, et a fra-
tribus vestris nolite timere, quod illi Deum colentes vere-
cundia in omnem hominem utuntur. In saltum vallis
revertimini, donee eorum in vos iracundiam leniverim,
quoniam multa mala per audaciam fecistis, sed inter ^) me
et vos Dominus iudicet." Atque Gad eiusque fratres in
saltum fugerunt, et en filii liae currentes advenerunt tam-
quam hinnulei cervorum. Quorum in occursum Aseneth
descendit et plorans iis manum praebuit. Illi autem ceci-
derunt et proni in terram adoraverunt et magnum fletum
duxerunt. Cum autem filiOs Balae et Zelphae postularent,
Aseneth ad eos locuta est: „Omittite, quaeso, eos et
malum pro malo nolite reddere; et Dominus mihi pro eis
benefecit, qui me ab iis liberavit et humi gladios eorum
iecit; sicut autem cera*) a facie ignis fluit, dissipati*) sunt;

1) lege oj^jo.
«) Ex. 14, 14.
^ ») Prov. 24, 12, 29. Job 34, 11.
*)i Sam. 24,13. 16.

*) Pi. 68,3 (2). Mich. 1,4. «) Iflge.aaL^

Digitized by

Google

— 49 —

et hoc iis satis sit*), quod Dominus contra eos pugnavit.
Et vos igitur eis condonate, quoniam vestri fratres et filii
Israelis patris vestri sunt." Cui Simeon respondit: jjCur
domina nostra bona pro inimicis suis loquitur? Non ita!
Interficiamus et perdamus eos hoc gladio, quod illi priores
fraudulenter in nos egerunt et in Israelem patrem nostrum
et in Josephum fratrem iam iterum atque in te, mea do-
mina, quae hodie nobis imperat." Et Aseneth manu sub-
lata eius barbam') prehensit atque eum osculata et allo-
cuta est: jjMinime, frater noster, noli malum pro malo
reddere, Domino cede ultione iniuriae nostrae; fratres
enim nostri sunt et propinqui patris nostri et fugerunt et
a conspectu vestro abscesserunt." Ac Levi ei propinquavit
et manum eius dextram cepit et osculatus est, ut intelle-
geret hunc salutem fratrum suorum cupere. Hi aulem in
propinquo erant et in arundine saltus vallis') abditi erant.
Quod Levi scivit neque fratres de illis certiores fecit, vere-
batur enim, ne ira inflammati eos conficerent atque perderent.
Filius Pharaonis [p. 46] e terra se erexit et consedit;
et sanguinem etiam ex ore suo evomuit, cum sanguis vul-
neris temporis in os eius descenderet. Ac Beniamin in
eum adcurrit et gladium*) filii Pharaonis etraxit, quod
Beniamin gladium non habebat, et eius pectus percussurus
erat. Levi autem accelerswvit et eius manum prehendit
dixitque ei: „Ne id feceris, mi frater*), quia viri magis
pii sumus, quam ut malum pro malo reddamus et dolorem
percussi augeamus^) et sanguinem in terram effundamus

') lege ]AASffo
3) U Sam. 20,9.

^) lege jVuiJ?

<) I Sam. 17, 50. 51.

^) Seiame luper >^ delendum est.

9) lego ^JDoJiO

Digitized by

Google

— 50 —

atque ad mortem adversarium feriamus. Ac nunc gladium
in vaginamredde et veni, me adiuva, et vulnus viri obli-
gemus et sanemus et in vita conservemus; et propterea
Pharao eius pater nos amabit tamquam pater noster."
Erexitque Levi filium Pharaonis et sanguinem eius faciei
abluit vulnusque eius obligavit. Et eum in equo eius po-
suit ac tulit adduiitque coram Pharaone eius patre et
omnes illas res ei narravit. Ac Pharao a solio surrexit
et ante Levi in terram se proiecit. Tertio autem die pri-
mogenitus Pharaonis vulnere Beniamin pueruli mortuus est,
et Pharao de eo tristatus aegrotavit et annos centum sep-
tuaginta septem natus mortuus est et coronam Josepho
reliquit, qui in Aegypto duodequinquaginta annos regnavit.
Joseph coronam nepoti Pharaonis tradidit, qui cum Pha-
rao moreretur, lactens erat; et Joseph sicut pater pueri
in Aegypto omnes dies vitae suae fuerat.

Explicit fabula Josephi et Asenethae, uxoris Josephi,
quae e «ermone Graeco in sermonem Syriacum translata est.

Digitized by

Google

^»

Digitized by VjOOQ IC

I

Digitized by

Google

I

YC hC

II